Ο βίος και η πολιτεία του Θεόδωρου Φέσσα που πήρε το χρίσμα για την προεδρία του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών.
Χρυσή μέση λύση ή χρυσή μετριότητα, πάντως ο κύβος στον Σύνδεσμο Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών ερρίφθη. Ο Θεόδωρος Φέσσας πήρε το χρίσμα για την προεδρία βάζοντας τέλος (;) στη διαδοχολογία. Μπορεί όμως να εκπροσωπήσει την εργοδοσία επάξια και να καθίσει στο τραπέζι με τα σωματεία των εργαζομένων ένας επιχειρηματίας που είναι γνωστός στην αγορά για τον τρόπο που αδειάζει τα ταμειακά διαθέσιμα του ομίλου του κάθε χρόνο, με επιστροφές κεφαλαίου στους μετόχους (δηλαδή τον εαυτό του και την παρέα του) παρά το γεγονός ότι έχει υποχρεώσεις άνω των 100.000.000 ευρώ; Μπορεί να διαφοροποιηθεί η θητεία του από αυτή του απερχόμενου Δημήτρη Δασκαλόπουλου που απογοήτευσε βαθιά μεγάλο μέρος του επιχειρηματικού κόσμου;
Δύσκολα οι απαντήσεις μπορεί να είναι καταφατικές, λένε στην αγορά. Πάντως ο Θεόδωρος Φέσσας επιβεβαίωσε ακόμη μία φορά τον χαρακτηρισμό του δημοσιοσχεσίτη που τον συνοδεύει. «Ποιότητα» που λέγεται ότι τον βοήθησε στη γρήγορη ανέλιξή του τις τελευταίες δεκαετίες -παρά τις άστοχες ενίοτε επιχειρηματικές κινήσεις-, στην εξασφάλιση μεγάλων κρατικών έργων, όπως και στη δημιουργία καλών σχέσεων με τα μεγάλα επιχειρηματικά τζάκια. Τζάκια όπως ο όμιλος Δαυίδ, ο οποίος συμμετέχει στο μετοχικό κεφάλαιο μιας εκ των θυγατρικών του, της Quest Energy. Ισως αυτές οι σχέσεις να τον βοήθησαν να προκριθεί και στο πηδάλιο του ΣΕΒ. Ομως ο Φέσσας είναι «ανοιχτός» και η προβολή που συνοδεύει τον θώκο του επικεφαλής του ΣΕΒ μπορεί να αποδειχθεί δίκοπο μαχαίρι.
Ως χαρακτήρας αρέσκεται στην καλή ζωή, λένε όσοι τον γνωρίζουν, όπως και στην υψηλού προφίλ προβολή του. Χαρακτηρίζεται bon viveur που απολαμβάνει τις διακοπές του σε ακριβά χειμερινά θέρετρα και σε δαπανηρές κρουαζιέρες στα νησιά της Ελλάδας. Η προσωπική του ζωή είναι εξίσου αξιοπρόσεκτη: φέρεται να βρίσκεται σε μια αέναη on-off σχέση με την (τέως;) σύζυγό του Ευτυχία Κουτσουρέλη, με την οποία «συμβιώνει» όμως στο μετοχικό κεφάλαιο της επιχειρηματικής του ναυαρχίδας Quest Συμμετοχών. Ο ίδιος κατέχει το 51,07% του μετοχικού κεφαλαίου και τον έλεγχο αλλά η Ευτυχία Κουτσουρέλη – Φέσσα ελέγχει το 25,03% και κάθεται και ως εκτελεστικό μέλος στο διοικητικό συμβούλιο. Ενα συμβούλιο το οποίο κοσμούν με την παρουσία τους παράγοντες όπως ο τέως διοικητής της Εθνικής Τραπέζης Απόστολος Ταμβακάκης -άνθρωπος με ιστορικά στενές σχέσεις με την οικογένεια Λάτση- και ο συνονόματός του Φαίδωνας Ταμβακάκης, εκ των ισχυρών παραγόντων της χρηματιστηριακής αγοράς και μέτοχός του. Αλλά και ο Παντελής Τζωρτζάκης, ιδρυτής της Forthnet A.E. με έντονες πολιτικές φιλοδοξίες, που είναι διευθύνων σύμβουλος του μαγαζιού.
Για να έχει λοιπόν ευχαριστημένους μετόχους, όπως η σύζυγός του ή η Alpha Trust, και βέβαια τον εαυτό του, προχωρεί ετησίως, όπως φαίνεται, σε μεγάλες επιστροφές κεφαλαίου από τα ταμειακά διαθέσιμα του ομίλου του, που περιλαμβάνει από την αντιπροσωπία της Αpple και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας -αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα- έως τις, φερόμενες ως υπό πώληση, ταχυμεταφορές ACS και, παραδοσιακά, την πληροφορική.
Ετσι, τον περασμένο Δεκέμβριο η ελεγχόμενη από αυτόν έκτακτη γενική συνέλευση αποφάσισε μείωση του μετοχικού κεφαλαίου της Quest Συμμετοχών, της «ομπρέλας» μέσω της οποίας ελέγχει τα συμφέροντά του, και την καταβολή του αντίστοιχου ποσού στους μετόχους. Συγκεκριμένα, εγκρίθηκε η μείωση του μετοχικού κεφαλαίου κατά 13.158.000 ευρώ. Επιστροφές κεφαλαίου έκανε ο όμιλος Φέσσα και τα προηγούμενα χρόνια, απορροφώντας έτσι τις ταμειακές ροές, που του προσφέρουν δραστηριότητες όπως η εμπορία των προϊόντων της Apple, δηλαδή τα κινητά iPhone και τα φερώνυμα tablets που απολαμβάνουν στην Ελλάδα των Μνημονίων ιδιαίτερα υψηλές τιμές πώλησης, τουλάχιστον σε σχέση με τις ΗΠΑ.
Ομως ο όμιλος Φέσσα διαθέτει υποχρεώσεις της τάξης των 119.000.000 ευρώ, εκ των οποίων περίπου τα 19.000.000 ευρώ αφορούν μακροπρόθεσμο δανεισμό, τα 12.000.000 βραχυπρόθεσμο και τα υπόλοιπα προμηθευτές. Μεταξύ των πιστωτριών τραπεζών εμφανίζονται τόσο η Εθνική Τράπεζα όσο και η Alpha Bank (κληροδότημα της Εμπορικής). Το καθαρό ταμείο στο εννεάμηνο (ταμειακά διαθέσιμα μείον δανειακή επιβάρυνση) του ομίλου είχε 16.800.000 ευρώ. Πώς επιλέγει λοιπόν επιστροφές κεφαλαίου και όχι μείωση δανεισμού ή ταχύτερη αποπληρωμή υποχρεώσεων;
Η θέση του ομίλου του είναι πάντως πολύ καλύτερη από αυτή στην οποία είχε περιέλθει ο επιχειρηματίας το 2005. Τότε σώθηκε από την πώληση της Q-Telecom αντί 350.000.000 ευρώ στην Troy Communications που είχε ήδη αγοράσει τη WIND Hellas, γνωστή ακόμα με την επωνυμία TIM Hellas. Τώρα φέρεται να επιχειρεί το ίδιο -αν και χωρίς αποτέλεσμα, τουλάχιστον για την ώρα- με την πώληση της εταιρίας ταχυμεταφορών ACS Courier, τη μεγαλύτερη εταιρία ταχυμεταφορών στην Ελλάδα. Η ACS μαζί με τη διανομή προϊόντων της Apple είναι οι κυρίως κερδοφόρες δρστηριότητές του. Η iSquare είναι η θυγατρική της Quest που τρέχει τη διανομή των προϊόντων της Apple. Από την ενέργεια μπαίνει μέσα, ενώ στην πληροφορική πάλεψε με τις ζημίες επί μακρόν μέχρι να ισορροπήσει, λένε στην αγορά. Ετσι στο εννεάμηνο του 2013 ο όμιλος εμφάνισε κέρδη 482.000 ευρώ έναντι ζημιών 1.917.000 ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2013. «Με δεδομένο ότι οι πωλήσεις για το ίδιο διάστημα ήταν της τάξης των 209.700.000 ευρώ και τον προαναφερθέντα δανεισμό, γίνεται αντιληπτό ότι ο προτεινόμενος πρόεδρος του ΣΕΒ δεν είναι και κανένα success story» λένε με σκωπτική διάθεση ορισμένοι θυμίζοντας πως «η αντιπροσωπία της Αpple είναι μηχανή κοπής χρήματος»…
Οι υποψηφιότητες που έμειναν στα χαρτιά
Η πρόκριση Φέσσα για την ηγεσία του ΣΕΒ είναι προϊόν εντονότατων διεργασιών και κυρίως άρνησης άλλων. Οι διεργασίες αυτές είχαν αρχίσει από πέρυσι με δύο βασικά ζητούμενα. Αφενός την επαναφορά στο προσκήνιο της βαριάς βιομηχανίας και αφετέρου την ανεπάρκεια που πολλοί έβλεπαν στο πρόσωπο του Δημήτρη Δασκαλόπουλου, ο οποίος κατηγορήθηκε μεταξύ άλλων από «άεργος» και «γερμανοτσολιάς» έως «πληροφοριοδότης» της τρόικας και θιασώτης της δραχμής και του ΣΥΡΙΖΑ. Από τα πρώτα πρόσωπα που «έπαιξαν» για τη διαδοχή ήταν o επικεφαλής της Chipita Σπύρος Θεοδωρόπουλος, ο οποίος, αν και αρχικά φλέρταρε με την ιδέα, στη συνέχεια αποσύρθηκε επικαλούμενος φόρτο εργασίας. Δεν προχώρησαν επίσης οι προσπάθειες για λύση από τη βαριά βιομηχανία που προέκριναν τον Δημήτρη Παπαλεξόπουλο της τσιμεντοβιομηχανίας ΤΙΤΑΝ.
«Οικουμενική» και «ιδανική» υποψηφιότητα θεωρήθηκε ο Ευάγγελος Μυτιληναίος, αλλά ο ίδιος -αν και εκ των πλέον σοβαρών εκπροσώπων του ελληνικού επιχειρείν- απέρριψε την πρόταση, αφού οι επιχειρηματικές δραστηριότητές του δεν θα του επέτρεπαν να ασκήσει τα καθήκοντά του όπως θα ήθελε. Κύκλοι σε γνώση των διεργασιών που ακολούθησαν μιλούν για αδιέξοδο και φόβους για βατερλό, εάν έπρεπε να μείνει ο Δασκαλόπουλος απουσία άλλου αξιότερου. Ετσι προσεγγίστηκε, και κατά κάποιους αυτοπροτάθηκε, ο Φέσσας. Ομως η Πληροφορική και ειδικά η εμπορία της, όπως και οι ΑΠΕ και οι υπηρεσίες που είναι το αντικείμενο του Φέσσα, μακριά απέχουν από την παραγωγική βαριά βιομηχανία και τους εξωστρεφείς κλάδους της οικονομίας που μπορεί να ενισχύσουν την εθνική προσπάθεια. Και ήδη οι πρώτες εντονότατες αντιδράσεις είναι γεγονός, παρότι συνήθως όσοι προτείνονται από το απερχόμενο διοικητικό συμβούλιο του ΣΕΒ εκλέγονται στις αρχαιρεσίες και δεν κατεβαίνει άλλος υποψήφιος. Οι φετινές εκλογές είναι τον Μάιο.
Πατριάρχης της Πληροφορικής
Οσοι συμπαθούν τον Θεόδωρο Φέσσα θυμίζουν πώς ξεκίνησε και πού έφτασε. Ο εκ Θεσσαλονίκης ορμώμενος Θόδωρος, αφού σπούδασε μηχανολόγος-ηλεκτρολόγος στο Πολυτεχνείο, ξενιτεύτηκε στην Αγγλία, από όπου και απέκτησε μεταπτυχιακό από το Birmingham University στη θερμοδυναμική. Γυρνώντας στην Ελλάδα εργάστηκε ως ελεύθερος επαγγελματίας και επιστημονικός συνεργάτης στο Πολυτεχνείο, προτού ιδρύσει το 1981 την Info-Quest.
Η φιλοδοξία του και η αγάπη του για τα κοινά τον οδήγησαν στο πηδάλιο του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Πληροφορικής Ελλάδος από την ίδρυση του μέχρι το 1999, οπότε και ανακηρύχθηκε σε… επίτιμο. Από το 2000 μπήκε και στο διοικητικό συμβούλιο του ΣΕΒ. Μία δεκαετία αργότερα οι κάποτε τρεις μεγάλοι όμιλοι της Πληροφορικής στην Ελλάδα είχαν περιοριστεί σε έναν, την Info-quest του Θεόδωρου Φέσσα. Οι δύο Θανάσηδες (Αθανασούλης και Πουλιάδης) και θανάσιμοι, κατά κάποιους, εχθροί (λόγω ασυμφωνίας χαρακτήρων) ξέμειναν κάπου στον δρόμο. Οι ανταγωνιστές του ισχυρίζονται ότι έως το 2004 οι επιδόσεις της Info-Quest ήταν χαμηλές, αλλά μετά το 2005 ενισχύθηκαν από την «πίτα» των έργων πληροφορικής του Γ’ ΚΠΣ. Ειδικά αυτών της Κοινωνίας της Πληροφορίας, που πήγαν τόσο στον όμιλο όσο και στη θυγατρική Unisystems.
Στη διαδρομή του αυτή ο Φέσσας συνάντησε νωρίς και ενώθηκε προσωπικά αλλά και επαγγελματικά με την Ευτυχία Κουτσουρέλη. Η Εφη σπούδασε διοίκηση επιχειρήσεων στο Deree, το γνωστό ιδιωτικό κολέγιο στα ορεινά της Αγίας Παρασκευής. Ασχολήθηκε αρχικά μόνη της με το εμπόριο και από το 1981 συνεργάστηκε με την Info-Quest έως 1984, οπότε και απέκτησε μετοχική σχέση… Εκεί ασχολήθηκε με διάφορες διοικητικές θέσεις αλλά έγινε γνωστή στην αγορά όταν ανέλαβε τη διεύθυνση marketing και επικοινωνίας του ομίλου.
Εως το 2010 ήταν αντιπρόεδρος του Δ.Σ. της Info-Quest και πλέον είναι αντιπρόεδρος τόσο στην ACS όσο και στην Quest Energy. Στην Quest Energy, στην οποία ο όμιλος Quest Holdings ελέγχει το 55%, η εταιρία Thrush Investments συμφερόντων ομίλου Δαυίδ συμμετέχει με 45%. Οι κύριες δραστηριότητες της Quest από την ίδρυσή της το 1981 είναι η εμπορία και παραγωγή προϊόντων πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών καθώς και υπηρεσιών τεχνικής υποστήριξης. Κατά τη διάρκεια των ετών προέβη στην ίδρυση θυγατρικών και σε εξαγορές άλλων εταιριών, με συναφές ή και διαφορετικό αντικείμενο, τις οποίες κατέχει ως θυγατρικές και ως συγγενείς, ενώ ελέγχει και σοβαρό χαρτοφυλάκιο ακινήτων.