Εχει τις διαστάσεις του δικού μας πλανήτη και πιθανολογείται η ύπαρξη νερού στην επιφάνειά του.
Πλανήτη με το μέγεθος της Γης, που είναι ικανός να «υποστηρίξει» ζωή ανακάλυψαν οι ειδικοί πραγματοποιώντας ακόμα ένα σημαντικό βήμα στον τομέα της αναζήτησης έμβιων όντων έξω από τον πλανήτη μας.
Ο αστρονόμος Τόμας Μπάρκλεϊ από το Κέντρο Ερευνας Ames της ΝΑΣΑ στην Καλιφόρνια οδηγήθηκε στον εντοπισμό του πλανήτη αυτού, που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από ένα άγνωστο άστρο, μελετώντας δεδομένα που έχει συγκεντρώσει το διαστημικό τηλεσκόπιο Κέπλερ. Η απόσταση του πλανήτη από το άστρο που πλέον ονομάστηκε νάνος M1 είναι τέτοια που επιτρέπει ύπαρξη νερού στην επιφάνειά του, όπως εκτιμούν οι ειδικοί.
Τα άστρα-νάνοι Μ είναι πολύ μικρότερα και λιγότερο φωτεινά από τον Ηλιο μας, οπότε δεν μπορούν να γίνουν αντιληπτά με γυμνό μάτι. Είναι επίσης γνωστά ως «κόκκινοι νάνοι» και αποτελούν το 70% όλων των άστρων του γαλαξία. Οι επιστήμονες είχαν αρχικά απορρίψει τη θεωρία ότι οι πλανήτες γύρω από τα άστρα-νάνους μπορούσαν να είναι κατοικήσιμα, επειδή τα άστρα εκπέμπουν ελάχιστο φως και θερμότητα σε σύγκριση με τον δικό μας Ηλιο. Ωστόσο το 2005 οι αστρονόμοι άρχισαν να αναζητούν κατοικήσιμους πλανήτες γύρω απ’ αυτά τα άστρα και ο M1 νάνος εκτιμάται ότι είναι ένας τέτοιος.
Στη σχετική ανακοίνωση που έκανε ο Μπάρκλεϊ κατά τη διάρκεια συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε στην Αριζόνα εκτίμησε ότι βρήκε ένα νέο σύστημα άστρων, το οποίο αποτελείται από πέντε πλανήτες που βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τον νάνο Μ1. Ο πιο μακρινός πλανήτης του συστήματος αυτού εκτιμάται ότι είναι ελάχιστα μεγαλύτερος (1,1 φορές) από τη Γη και βρίσκεται σε τροχιά στην κατοικήσιμη ζώνη. Αν και έχουν εντοπιστεί και στο παρελθόν πλανήτες που μοιάζουν με τον δικό μας, ο πλανήτης του Μπάρκλεϊ εκτιμάται ότι είναι ο πιο κοντινός σε μέγεθος.
Η αποστολή του Κέπλερ της ΝΑΣΑ ξεκίνησε το 2009, με μόνο στόχο τον εντοπισμό πλανητών παρόμοιων με τη Γη. Τον περασμένο Απρίλιο εντόπισε ένα πλανητικό σύστημα με πλανήτες που μοιάζουν με τη Γη, οι οποίοι ονομάστηκαν Keppler-62, με διαστάσεις 1,4 και 1,6 φορές μεγαλύτερες από εκείνες του πλανήτη μας.
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ
Εφτιαξαν ειδικό σύστημα για να φωτογραφήσουν «κρυμμένους» πλανήτες
Δεν είναι μια εικαστική παρέμβαση που στόχο έχει να ομορφύνει το Διάστημα. Το τεράστιο ηλιοτρόπιο που δημιούργησε η ΝΑΣΑ αποτελεί την πιο οργανωμένη προσπάθειά της να φωτογραφίσει άγνωστους πλανήτες, οι οποίοι κρύβονται πίσω από το φως που εκπέμπουν τα μεγαλύτερα άστρα. Τα «πέταλα» του συγκεκριμένου διαστημικού οχήματος μπλοκάρουν το φως που εκπέμπει ένα αστέρι, επιτρέποντας έτσι στα τηλεσκόπια να καταγράψουν πιο καθαρά τους πλανήτες που είναι δορυφόροι του.
Το διαστημικό ηλιοτρόπιο θα δουλεύει λοιπόν πάντα σε συνέργεια με ένα διαστημικό τηλεσκόπιο. Η σκιά που δημιουργούν τα πέταλά του θα πέφτει ανάμεσα από το τηλεσκόπιο και το άστρο που παρατηρεί, ώστε να εμποδίζει το φως του άστρου πριν αυτό φτάσει στους καθρέφτες του τηλεσκοπίου.
Οι αστρονόμοι παρακολουθούν έμμεσα εξωπλανήτες, δηλαδή πλανήτες που δεν ανήκουν στο δικό μας ηλιακό σύστημα, πάνω από δεκαπέντε χρόνια, αλλά το να τους φωτογραφήσουν αποδείχθηκε εξαιρετικά δύσκολο. Οπως εξηγούν, το να καταγράψουν το θαμπό φως που εκπέμπει ένας πλανήτης ο οποίος βρίσκεται κοντά σ’ ένα άστρο δισεκατομμύρια φορές πιο φωτεινό είναι σαν να ψάχνουν βελόνα στον διαστημικό αχυρώνα.
Ακολουθώντας λοιπόν την τακτική της «καταστολής του αστρικής ακτινοβολίας» οι επιστήμονες αποφάσισαν να δημιουργήσουν ένα τεράστιο ηλιοτρόπιο-αστρικό σκίαστρο. Εφόσον λοιπόν αυτό φιλτράρει το αστρικό φως και επιτρέπει να περνά το πιο αδύναμο φως των εξωπλανητών, οι αστρονόμοι θα μπορούν να φωτογραφίζουν τους εξωπλανήτες κι έτσι να έχουν περισσότερα στοιχεία για το αν οι συνθήκες σε αυτούς επιτρέπουν την ύπαρξη ζωής.
«Ο τωρινός μας σκοπός είναι να βρούμε πώς θα ξεδιπλώσουμε το ηλιοτρόπιο στο Διάστημα, έτσι ώστε τα πέταλά του να είναι στο σωστό σημείο με ακρίβεια χιλιοστού» εξηγεί ο καθηγητής Τζέρεμι Κάσντιν, ερευνητής του Πρίνστον.
Εντονο ενδιαφέρον από χώρες και εταιρίες για τον εντοπισμό κατοικήσιμων ζωνών στο σύμπαν
Οταν οι επιστήμονες εκτιμούν ότι ένας στους πέντε αστέρες που μοιάζουν με τον Ηλιο μπορεί να έχει πλανήτες όπως η Γη, δηλαδή πιθανά κατοικήσιμους, τότε όλες αυτές οι πολυέξοδες διαστημικές αποστολές που δείχνουν πολύ εξειδικευμένες για να έχουν ένα χειροπιαστό αποτέλεσμα αποκτούν άλλο νόημα!
Η αναζήτηση νέας… Γης είναι υπόθεση που απασχολεί έντονα τις διαστημικές υπηρεσίες πολλών χωρών, καθώς και ανεξάρτητους επιστήμονες αλλά και εταιρίες. Και δικαίως, αφού με βάση τη στατιστική ανάλυση όλων των παρατηρήσεων του τηλεσκοπίου Kepler της NASA από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, το Μπέρκλεϊ και το Πανεπιστήμιο της Χαβάης στη Μανόα, οι αστρονόμοι εκτιμούν ότι είναι πολλοί οι πλανήτες στην επιφάνεια των οποίων επικρατούν θερμοκρασίες που επιτρέπουν ζωή.
Την ίδια ώρα, ερευνητές από τη Βέρνη ανέπτυξαν μια μέθοδο για να απλοποιήσουν την αναζήτηση πλανητών που μοιάζουν με τη Γη. Χρησιμοποιώντας νέα θεωρητικά μοντέλα απορρίπτουν την πιθανότητα γήινων συνθηκών -οπότε και ζωής- σε συγκεκριμένους πλανήτες έξω από το ηλιακό μας σύστημα. Βάση αυτών των θεωρητικών μοντέλων είναι ότι χωρίς νερό σε υγρή μορφή και χωρίς κύκλο του άνθρακα, δηλαδή τη γεωλογική διαδικασία που ρυθμίζει τα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, δεν υπάρχει ζωή!
Αυτής της άποψης είναι και ο Τζέιμς Κάστινγκ, καθηγητής Γεωεπιστημών του Πανεπιστημίου Penn State στις ΗΠΑ, ο οποίος παροτρύνει σε πιο συντηρητικές προσεγγίσεις στην αναζήτηση κατοικήσιμων ζωνών στο Διάστημα. Συγκεκριμένα, θεωρεί σοβαρό το να αναζητεί κανείς πλανήτες με υγρό νερό και σταθερές επιφάνειες, κάτι που δεν συμβαίνει με τον Κρόνο και τον Δία.
Πέρα ωστόσο από το θεωρητικό σκέλος των προσπαθειών για εντοπισμό κατοικήσιμων πλανητών στο σύμπαν, υπάρχουν και οι αποστολές. Το «Curiosity», ο ρομποτικός εξερευνητής που έχει στείλει η NASA στον Αρη, έχει προσφέρει ήδη πολλά χρήσιμα στοιχεία, τα οποία παρουσιάστηκαν πρόσφατα στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ενωσης, στο Σαν Φρανσίσκο. «Διαπιστώσαμε ότι τα πετρώματα που έχουν διατηρηθεί εκεί αποτελούν ένα αρχαίο γεωλογικό περιβάλλον όπου κατοικούσε μικροβιακή ζωή» δήλωσε ο Σκοτ Μακ Λέναν.
Οι πέτρες που ανέλυσε το «Curiosity» από μια κοιλότητα που βρίσκεται στον πυθμένα του κρατήρα Γκέιλ, κοντά στο σημείο της προσεδάφισής του, αν και τώρα είναι απολύτως «στεγνές», κάποτε φαίνεται ότι ανήκαν σε υδρόβιο περιβάλλον. Τα ιζήματά τους, όπως εξήγησαν οι ερευνητές, μαρτυρούν ότι βρίσκονταν μέσα σε νερό, το οποίο κυλούσε σε ρυάκια και διοχετευόταν σε μια λίμνη.
Ενα άλλο εργαλείο της ΝΑΣΑ, το τηλεσκόπιο Hubble, βοήθησε δύο ομάδες επιστημόνων να εντοπίσουν δείγματα -αν και ελάχιστα- στην ατμόσφαιρα πέντε μακρινών πλανητών. «Το να εντοπίσουμε την ατμόσφαιρα ενός εξωπλανήτη είναι εξαιρετικά δύσκολο. Αλλά καταφέραμε να έχουμε ένα πολύ ξεκάθαρο σήμα νερού» δήλωσε ο Λ. Ντρέικ Ντέμινγκ από το Πανεπιστήμιο Μέριλαντ. Οι πέντε πλανήτες χαρακτηρίζονται «καυτοί Δίες», τεράστιοι πλανήτες που βρίσκονται σε τροχιά κοντά στα αστέρια τους.
Την ίδια ώρα, σε οργασμό διαστημικών προγραμματισμών βρίσκεται και η ιδιωτική πρωτοβουλία. Το πρώτο ιδιωτικό διαστημόπλοιο που θα προσεδαφιστεί στον Αρη θα μεταφέρει πειράματα που θα έχουν σχεδιάσει φοιτητές και μαθητές σχολείων. Η Mars One σχεδιάζει να στείλει ένα ρομποτικό όχημα αντίστοιχο με το «Phoenix» της NASA, με βασική αποστολή να δοκιμάσει συστήματα καθαρισμού νερού και ηλιακά πάνελ.
Η ολλανδική εταιρία έχει απώτερο στόχο να δημιουργήσει μια ανθρώπινη αποικία στο έδαφος του Αρη το 2025 και παρέχει ήδη εισιτήρια χωρίς επιστροφή. Μάλιστα πάνω από 200.000 άνθρωποι έχουν κάνει αίτηση για να εγκαταλείψουν για πάντα τη Γη, αν και μόνο τέσσερις θα επιλεγούν για την πρώτη αποστολή. Αυτή θα συνοδεύεται δε από όλα τα απαραίτητα συστήματα μετάδοσης, ώστε να εξελιχθεί η αποστολή σε ριάλιτι, αφού θα μεταδίδεται στη Γη κάθε βήμα των αστροναυτών.
Κάποιοι άλλοι πάντως ποντάρουν στη Σελήνη. Η Κίνα έστειλε στον δορυφόρο της Γης ένα τηλεκατευθυνόμενο εξερευνητικό όχημα, το «Κουνέλι από Νεφρίτη», με στόχο να κάνει επιστημονικές αναλύσεις, ιδίως γεωλογικές.
Κ.Ν.