Επειτα από δύο χρόνια συντήρησης, οι Κόρες του Ερεχθείου επανεμφανίζονται στην κατάσταση που βρίσκονταν πριν από 100 έτη!
Επειτα από δύο χρόνια καθαρισμού και συντήρησης, κάνουν το comeback τους πιο καθαρές από ποτέ! Οι κηλίδες του παρελθόντος πλέον δεν τις αγγίζουν. Εμφανώς ανανεωμένες θα σταθούν και πάλι μπροστά στους επισκέπτες χωρίς τα ασφυκτικά παραβάν που εμποδίζουν να «αποκαλυφθεί» το μεγαλείο τους.
Ο λόγος φυσικά για τις Κόρες του Ερεχθείου, τις περίφημες Καρυάτιδες, οι οποίες μετά τις εντατικές θεραπείες των ειδικών, θα επανεμφανιστούν… καθαρές.
Το επιτυχημένο και βραβευμένο πρόγραμμα εργασιών και οι άνθρωποι που ασχολήθηκαν με αυτό μας παρουσιάζουν τη διαδικασία που έκανε τις Καρυάτιδες ακόμη πιο θελκτικές στο κοινό.
«Είναι μια πολύ σχολαστική διεργασία η οποία απαιτεί τεχνολογία αιχμής» αναφέρει ο πρόεδρος του Μουσείου Ακρόπολης, Δημήτρης Παντερμαλής.
«Το πρόγραμμα που χρησιμοποιούμε εδώ έχει δημιουργηθεί σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας Κρήτης. Ο καθαρισμός που γίνεται στα αγάλματα δεν είναι όπως τον φανταζόμαστε εμείς, δηλαδή δεν θα αποκτήσουμε πάλλευκες Καρυάτιδες. Μέσω της διαδικασίας αυτής απομακρύνονται οι ρύποι, φεύγουν οι κρούστες που προκλήθηκαν από τη μόλυνση της ατμόσφαιρας. Επιστρέφουν στην ίδια κατάσταση που βρίσκονταν πριν από εκατό χρόνια» επισημαίνει ο ίδιος.
Τα πορτοκαλιά ίχνη
Οι ειδικές θεραπείες που έχουν εφαρμόσει επάνω στις επιβλητικές κόρες με τους κυματιστούς βοστρύχους οι συντηρητές, όπως διαπιστώνουμε, έχουν κάνει το θαύμα τους. Τα λιγοστά πορτοκαλιά ίχνη που υπάρχουν ακόμη σε κάποιες από αυτές μαρτυρούν τις αλλαγές που έχουν υποστεί τα τελευταία δυο χρόνια. «Αυτές οι σκούρες επιφάνειες δείχνουν πώς ήταν πριν από τον καθαρισμό. Η διαφορά είναι πραγματικά τεράστια» εξηγεί ο κ. Παντερμαλής.
«Μέσω της διαδικασίας αυτής το μάρμαρο αποκτά την κρυσταλλική του μορφή, ενώ αποκαλύπτονται και οι διάφοροι τραυματισμοί των αγαλμάτων. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε πως έχουν υποστεί πολλά δεινά, δεινά 2.500 ετών. Ακόμη και οι… μώλωπές τους ωστόσο έχουν ενδιαφέρον, διότι μας βοηθούν να έχουμε μια πλήρη εικόνα των γλυπτών, των καταστροφών τους, αλλά και των επεμβάσεων που έχουν γίνει στο παρελθόν».
Η πετυχημένη αποκατάσταση των Καρυάτιδων μέσα στους χώρους του πολιτιστικού ιδρύματος ξεκίνησε περίπου το 2011, ενώ έναν χρόνο μετά το μουσείο βραβεύθηκε για το καινοτόμο αυτό πρόγραμμα από το International Institute for Conservation (IIC) στη Βιέννη με το Keck Award 2012. Ο διεθνής Τύπος πολλάκις έχει «πλέξει» το εγκώμιο στους ανθρώπους του πολιτιστικού οργανισμού για τη δράση αυτή, ενώ και οι επισκέπτες όλα αυτά τα χρόνια το παρακολουθούσαν αποσβολωμένοι.
Μέσα στο ειδικό παραβάν, που για ακόμη λίγες ημέρες θα βρίσκεται στο Μουσείο της Ακρόπολης, οι συντηρητές δουλεύουν νυχθημερόν προσφέροντας χείρα βοηθείας στις πληγωμένες Κόρες.
Η οθόνη που βρίσκεται έξω από τον εργασιακό τους χώρο δείχνει στους επισκέπτες τον τρόπο που δρα το λέιζερ στο γλυπτό, δίνοντάς τους την ευκαιρία να ρίχνουν μια κλεφτή ματιά στα… παρασκήνια. «Είναι υπερβολικά γοητευτικό να βλέπει κανείς πώς φεύγει η μαυρίλα και τα αγάλματα αποκτούν νέα μορφή. Οπως βλέπετε, τη δράση αυτή ο κόσμος την έχει αγκαλιάσει. Είναι ένας είδος ανακάλυψης για εκείνον».
Η διαδικασία καθαρισμού από τους ρύπους
Πώς όμως πραγματοποιείται ακριβώς ο καθαρισμός; Στην αρχή, όπως μας διαβεβαιώνουν οι ίδιοι οι εμπλεκόμενοι, γίνεται μια χαρτογράφηση όλης της επιφάνειας και περιγράφονται οι διάφοροι ρύποι. Αυτό γίνεται καθότι η διασπορά και η συχνότητά τους δεν είναι παντού η ίδια. Στη συνέχεια επιλέγεται η περιοχή την οποία θα ξεκινήσουν να «χτυπούν» με το λέιζερ. «Η καινοτομία του μηχανήματος που χρησιμοποιούμε εδώ είναι πως λειτουργεί σε δύο μήκη κύματος, τα οποία μπορείς να ρυθμίσεις και να τα χρησιμοποιήσεις ανάλογα με τους ρύπους. Εφαρμόζουμε το λέιζερ στα σημεία που έχουν μαύρη κρούστα» μας εξηγεί ο υπεύθυνος των συντηρητών Κώστας Βασιλειάδης.
Σύμφωνα με τον ίδιο, ο καθαρισμός του εκάστοτε αγάλματος πραγματοποιείται σε δύο στάδια. Στο μεν πρώτο αφαιρείται ο κύριος όγκος της μαυρίλας, ενώ στο δεύτερο στάδιο περνούν μεικτή ακτινοβολία με στόχο να φύγουν και τα τελευταία υπολείμματα της μαύρης κρούστας.
Μεγάλο ενδιαφέρον
Οι εργαζόμενοι στην ενότητα του καθαρισμού των Καρυάτιδων είναι έξι. Λόγω της ιδιαιτερότητας μάλιστα του λέιζερ αλλά και της μεγάλης κόπωσης που προκαλείται από τις συνεχείς και επίπονες κινήσεις, οι συντηρητές δουλεύουν για τις Κόρες εκ περιτροπής.
«Είναι δύσκολο να έχεις τη δέσμη του λέιζερ συνεχώς στα μάτια σου, γι’ αυτό έχουμε χωρίσει τις βάρδιες ανά δίωρα. Βέβαια ας μην ξεχνάμε πως εκτός από τον καθαρισμό, κάνουμε και άλλα πράγματα στα αγάλματα, περιφερειακές εργασίες. Ασχολούμαστε με τη στερέωση των επισφαλών περιοχών του μαρμάρου αλλά και τη δομική αποκατάστασή τους».
Ο κόσμος, όπως λέει, δείχνει μεγάλο ενδιαφέρον για τις Καρυάτιδες. Δεν είναι λίγοι μάλιστα εκείνοι που, αγνοώντας τις σημάνσεις, βάζουν το….κεφάλι μέσα στο παραβάν για να δουν τι ακριβώς συμβαίνει στο εσωτερικό του. «Σε κάποιες εργασίες συντήρησης που αφαιρούμε τις κουρτίνες ή όταν μας συναντάνε να αλλάζουμε βάρδιες, μας πιάνουν την κουβέντα και ρωτούν διάφορες πληροφορίες για τι ακριβώς κάνουμε. Εχει τύχει αρκετές φορές να εισβάλλουν μέσα σε αυτό, αλλά είναι αρκετά επικίνδυνο. Το παραβάν μπαίνει για να προστατεύει τους επισκέπτες από το λέιζερ».
Πώς όμως αισθάνεται ο ίδιος τώρα που το έργο του ολοκληρώνεται; «Είναι κάτι που σχεδιάζαμε καιρό, ωστόσο είναι περίεργο τώρα που τελειώνει. Είναι λίγο σαν να μην το πιστεύουμε. Θέλω να τις δω και πάλι ελεύθερες» τονίζει ο ίδιος.