Εχετε αναρωτηθεί γιατί ορισμένες μέρες δεν μπορείτε να σταματήσετε να τσιμπολογάτε, ενώ άλλες μέρες ξεχνάτε να φάτε όλη μέρα;
Εχετε αναρωτηθεί γιατί ορισμένες μέρες δεν μπορείτε να σταματήσετε να τσιμπολογάτε, ενώ άλλες μέρες ξεχνάτε να φάτε όλη μέρα; Υπό κανονικές συνθήκες, ένας άνθρωπος αισθάνεται πείνα όταν έχει καταναλώσει με τη μορφή ενέργειας το φαγητό που έχει φάει και τα επίπεδα σακχάρου και ινσουλίνης του αρχίζουν να πέφτουν. Τότε, η γκρελίνη, η ορμόνη που συνδέεται με το αίσθημα της πείνας, αρχίζει να στέλνει σχετικό σήμα στον εγκέφαλο, ανοίγοντας έτσι την όρεξη. Ο φυσιολογικός αυτός μηχανισμός όμως μπορεί να διαταραχθεί από διάφορους παράγοντες.
1. Κούραση
Οι επιστήμονες αποκαλύπτουν ότι η κόπωση εντείνει το αίσθημα της πείνας, κυρίως στις γυναίκες. Σύμφωνα με ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Κολούμπια, όσοι στερούνται ύπνου, καταναλώνουν καθημερινά κατά μέσο όρο 300 θερμίδες περισσότερες σε σχέση με όσους κοιμούνται επαρκώς. Οπως εξήγησαν, αυτό συμβαίνει επειδή η έλλειψη του ύπνου εκτοξεύει τα επίπεδα της γκρελίνης και κατά συνέπεια ανοίγει την όρεξη.
2. Εμμηνόπαυση
Οι διακυμάνσεις στα επίπεδα της προγεστερόνης, που σηματοδοτούν την άφιξη της εμμηνόπαυσης, προκαλούν ξεσπάσματα πείνας στις γυναίκες. Οπως εξηγούν οι επιστήμονες, οι ορμονικές αυτές διακυμάνσεις ξεκινούν ακόμη και πέντε χρόνια νωρίτερα! Οταν τα επίπεδά τους είναι χαμηλά, τότε ενισχύεται η ανάγκη για ενέργεια – επομένως για τροφή, με τον οργανισμό να δείχνει ιδιαίτερη προτίμηση στους υδατάνθρακες.
3. Φάρμακα
Είναι γνωστό ότι η αδιαθεσία μειώνει την όρεξη για φαγητό. Υπάρχουν όμως ορισμένα φάρμακα, όπως τα αντικαταθλιπτικά και κυρίως αυτά που περιέχουν τη δραστική ουσία μιρταζαπίνη, που τη διεγείρουν. Τα αντικαταθλιπτικά διαταράσσουν τη λειτουργία του υποθαλάμου, δηλαδή την περιοχή του εγκεφάλου που ελέγχει την όρεξη. Γι’ αυτό όσοι λαμβάνουν αντικαταθλιπτικά τριγυρνούν συχνά γύρω από το ψυγείο. Παρόμοιες επιπτώσεις έχει παρατηρηθεί ότι έχουν και τα αντισταμινικά. Η λήψη τους επηρεάζει επίσης τη λειτουργία του υποθαλάμου και μάλιστα μοιάζει να επιδρά συσσωρευτικά και όχι έπειτα από μία μόνο δόση.
4. Τρόφιμα-πειρασμοί
Τα «απαγορευμένα» τρόφιμα (γλυκά, σοκολάτες, αλμυρά σνακ) προκαλούν σε όσους προσέχουν τη σιλουέτα τους ένα αίσθημα ενοχής σχετικά με την απόλαυση που προσφέρουν. Το αίσθημα αυτό όμως, αν προσπαθεί κανείς να το καταστείλει, γίνεται απολαυστικό από μόνο του, κάνοντας όσους το βιώνουν να το επιζητούν περισσότερο. Σε έρευνα που πραγματοποίησαν επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Νορθγουέστερν στο Σικάγο, διαπίστωσαν ότι οι συμμετέχοντες που αισθάνονταν τύψεις κάθε φορά που κατανάλωναν μια υπερθερμιδική λιχουδιά, έτειναν να τρώνε πολύ περισσότερες σε σχέση με όσους τις έτρωγαν χωρίς τύψεις. Οπως εξήγησαν οι επιστήμονες, όταν ένα τρόφιμο θεωρείται αμαρτωλή απόλαυση, τότε μπορεί να διεγερθεί ψυχολογικά η όρεξη και η συσχετισμένη ενοχή να προκαλέσει αυξημένη κατανάλωση της τροφής αυτής. Επισήμαναν μάλιστα ότι το σημείο ελέγχου της όρεξης στον εγκέφαλο βρίσκεται πολύ κοντά στην περιοχή ελέγχου της διάθεσης, το λιμβικό σύστημα, κάτι που εξηγεί γιατί τυχόν αλλαγή στην ψυχική διάθεση μπορεί να επηρεάσει την όρεξη.
5. Οικονομική κρίση
Μπορεί εν καιρώ οικονομικής κρίσης πολλοί να σκέφτονται να σφίξουν το… ζωνάρι, όμως επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Μαϊάμι επισημαίνουν ότι όταν κάποιος βλέπει να έρχονται δύσκολες εποχές, έχει την τάση να καταναλώνει περισσότερο φαγητό. Σε έρευνα που πραγματοποίησαν το 2013 Αμερικανοί μελετητές, παρατήρησαν ότι οι συμμετέχοντες που άκουγαν στο ραδιόφωνο δυσοίωνες ειδήσεις κατανάλωναν περισσότερες θερμίδες σε σχέση με όσους άκουγαν «ουδέτερα» νέα. Οι επιστήμονες ξεκαθάρισαν καθοριστικό ρόλο στη συμπεριφορά των συμμετεχόντων έπαιξε η επιθυμία τους για περίσσιες θερμίδες, εξηγώντας ότι ξύπνησε μέσα τους το ένστικτο της επιβίωσης.
6. Κινητά τηλέφωνα
Το ζωηρό μπλε φως που εκπέμπουν ορισμένες συσκευές, όπως τα smartphones και τα tablets, διεγείρει αναπάντεχα την όρεξη. Μάλιστα, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Νορθγουέστερν παρατήρησαν ότι το φως αρχίζει να επιδρά στο αίσθημα της πείνας μόλις 15 λεπτά από τη στιγμή έκθεσης σε αυτό και συνεχίζει να εντείνεται για τις επόμενες δύο ώρες. Οπως διαπίστωσαν με τη βοήθεια αιματολογικών εξετάσεων, το μπλε φως διαταράσσει τον μηχανισμό του μεταβολισμού, καθώς έχει την ιδιότητα να αυξάνει τα επίπεδα της ινσουλίνης και της γλυκόζης, ενώ ειδικά τις βραδινές ώρες μπορεί να προκαλέσει σύγχυση στο ρολόι του σώματος, το οποίο ελέγχει την ανάγκη για φαγητό.
Αφροδίτη Ραυτοπούλου