Αν είστε λάτρεις των ορεινών αποδράσεων και το καλοκαίρι σκοπεύετε να επισκεφτείτε τα βουνά της Αρκαδίας, καλού κακού πάρτε και ένα παλτό! Θα σας χρειαστεί, αν ο δρόμος σάς βγάλει στη δολίνη της Κεχρωτής.
Αν είστε λάτρεις των ορεινών αποδράσεων και το καλοκαίρι σκοπεύετε να επισκεφτείτε τα βουνά της Αρκαδίας, καλού κακού πάρτε και ένα παλτό! Θα σας χρειαστεί, αν ο δρόμος σάς βγάλει στη δολίνη της Κεχρωτής.
Πρόκειται για τη μοναδική περιοχή στην Ελλάδα, όπου σημειώνεται παγετός μέσα στο κατακαλόκαιρο, με τη θερμοκρασία να πέφτει ακόμη και κάτω από -4 βαθμούς Κελσίου!
Οι δολίνες είναι φυσικοί σχηματισμοί που δημιουργούνται σε ορεινές περιοχές λόγω καταβύθισης του εδάφους και έχουν το χαρακτηριστικό ότι περικλείονται από υψηλότερες ράχες, οι οποίες τις απομονώνουν από την ατμοσφαιρική κυκλοφορία και τις προστατεύουν από τους ανέμους.
Ενας τέτοιος σχηματισμός υπάρχει και στο όρος Μαίναλο, ανάμεσα στη Βυτίνα και στο χιονοδρομικό της περιοχής. Η δολίνη της Κεχρωτής έχει συνολική επιφάνεια περίπου 400 στρέμματα, βρίσκεται σε υψόμετρο περίπου 1.600 μέτρων και περικλείεται από ράχες ύψους 1.700-1.800 μέτρων.
Ο συνδυασμός του υψομέτρου με το ξεχωριστό ανάγλυφο δίνει στη δολίνη της Κεχρωτής μοναδικά θερμοκρασιακά χαρακτηριστικά, όπως αποδεικνύεται και από τα στοιχεία του αυτόματου μετεωρολογικού σταθμού που έχει εγκαταστήσει στην περιοχή το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών.
Ιδιαίτερα εντυπωσιακά είναι τα στοιχεία που αφορούν τις ελάχιστες θερμοκρασίες που παρατηρούνται το καλοκαίρι. Από το 2011 έως και το 2014 δεν υπήρξε θερινός μήνας (με εξαίρεση τον Αύγουστο του 2012) που να μη σημειώθηκε παγετός! Για παράδειγμα, τον Ιούνιο του 2013 η θερμοκρασία έπεσε έως τους -4,5 βαθμούς Κελσίου και τον Αύγουστο του 2014 έως τους -3,2 βαθμούς Κελσίου.
Το καλοκαίρι
Ακόμη και το καλοκαίρι του 2012, το οποίο ήταν το πιο ζεστό όλων των εποχών για την Ελλάδα, το θερμόμετρο στη δολίνη της Κεχρωτής κατέγραψε ελάχιστες θερμοκρασίες -4,1 και -4,4 βαθμούς Κελσίου τον Ιούνιο και τον Ιούλιο, αντίστοιχα. Εξυπακούεται ότι οι παραπάνω τιμές καταγράφηκαν νωρίς το ξημέρωμα. Ωστόσο, ακόμη και το πιο ζεστό μεσημέρι μιας καλοκαιρινής ημέρας ο υδράργυρος στην Κεχρωτή δεν ξεπερνά τους 25-27 βαθμούς.
Αν αναρωτιέστε, τώρα, πόσο χαμηλά μπορεί να πέσει ο υδράργυρος κατά τη διάρκεια του χειμώνα, αρκεί να πούμε ότι ελάχιστες θερμοκρασίες των -20 βαθμών Κελσίου είναι συνηθισμένες στην Κεχρωτή.
Ρεκόρ
Μάλιστα, τον Ιανουάριο του 2011 και του 2012 καταγράφηκαν αρνητικές θερμοκρασίες-ρεκόρ για τα ελληνικά δεδομένα, με -32,5 και -35,3 βαθμούς, αντίστοιχα! Συνηθισμένες είναι επίσης κατά τη διάρκεια του χειμώνα οι ημέρες με ολικό παγετό, όταν δηλαδή η θερμοκρασία παραμένει υπό το μηδέν καθ’ όλη τη διάρκεια του 24ωρου.
Τέλος, θερμοκρασίες… ψυγειοκαταψύκτη επικρατούν και κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου και της άνοιξης. Για παράδειγμα, τον Σεπτέμβριο, τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο του 2011 το θερμόμετρο στη δολίνη της Κεχρωτής έπεσε έως τους -2,6, -16,3 και -17,9 βαθμούς Κελσίου αντίστοιχα, ενώ τον Μάρτιο, τον Απρίλιο και τον Μάιο του 2014 οι ελάχιστες τιμές που καταγράφηκαν ήταν -13,9, -10,5 και -6,1 βαθμοί, αντίστοιχα.
Μελέτη θερμοκρασιακής αναστροφής
Η δολίνη της Κεχρωτής οφείλει τις ακραίες τιμές ελάχιστων θερμοκρασιών και τις μακρές περιόδους παγετού σε ένα γνωστό ατμοσφαιρικό φαινόμενο.
«Η Κεχρωτή, όπως κάθε δολίνη, είναι ένα φυσικό εργαστήριο για τη μελέτη της θερμοκρασιακής αναστροφής» δηλώνει στην «Espresso» ο φυσικός-μετεωρολόγος του Αστεροσκοπείου Στρατής Βουγιούκας. «Κανονικά, όσο ανεβαίνουμε σε ύψος, η θερμοκρασία πέφτει. Οταν έχουμε θερμοκρασιακή αναστροφή, γίνεται ακριβώς το αντίθετο, δηλαδή κοντά στην επιφάνεια του εδάφους η θερμοκρασία είναι χαμηλότερη και ανεβαίνοντας η θερμοκρασία αυξάνεται» εξηγεί ο ίδιος.
Το φαινόμενο αυτό προκαλείται συνήθως από τη ψύξη του αέρα που βρίσκεται κοντά στο έδαφος. Μετά τη δύση του ηλίου, το έδαφος χάνει θερμότητα με γοργούς ρυθμούς, με αποτέλεσμα το υπερκείμενο στρώμα αέρα να ψύχεται. Επειδή όμως ο αέρας δεν ψύχεται με τον ίδιο ρυθμό με αυτόν του εδάφους, τα αέρια στρώματα που βρίσκονται ψηλότερα από το προαναφερόμενο στρώμα παραμένουν θερμότερα.
Επειδή η μορφολογία της δολίνης εμποδίζει την ανάμιξη των αερίων στρωμάτων, η θερμοκρασία στο εσωτερικό της πέφτει σε πολύ χαμηλά επίπεδα, ιδιαίτερα όταν επικρατούν ασθενείς άνεμοι και ο ουρανός είναι ανέφελος.
Οπως επισημαίνει ο κ. Βουγιούκας, η θερμοκρασιακή αναστροφή μπορεί να γίνει ακόμη ισχυρότερη όταν υπάρχει χιονοκάλυψη, διότι αφενός το χιόνι αντανακλά περισσότερο την ηλιακή ακτινοβολία και αφετέρου το χιόνι εκπέμπει-ακτινοβολεί περισσότερο από το έδαφος.