Είχε εμφανιστεί το 430 π.Χ. και σκότωσε χιλιάδες κατοίκους της πόλης
Ο φοβερός λιμός που σάρωσε την Αθήνα του Περικλή ίσως ήταν η πρώτη καταγεγραμμένη επιδημία Εμπολα!
Αυτό υποστηρίζει Αμερικανός ερευνητής, επισημαίνοντας ότι τα χαρακτηριστικά της μυστηριώδους μεταδοτικής ασθένειας η οποία αποδεκάτισε τους Αθηναίους ταιριάζουν γάντι με εκείνα του φονικού ιού, που εξακολουθεί να κάνει θραύση στην Αφρική! Ο τύφος, η ευλογιά, η ιλαρά, ο άνθρακας και η πανούκλα είναι μερικές από τις αρρώστιες που έχουν προταθεί κατά καιρούς ως η αιτία του θανατηφόρου λιμού που ενέσκηψε στην αρχαία Αθήνα το 430 π.Χ. και σκότωσε χιλιάδες κατοίκους της πόλης, ανάμεσα στους οποίους και τον Περικλή. Ωστόσο ο καθηγητής Ιστορίας και Λοιμωδών Νοσημάτων του πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, Πάουελ Καζαντζιάν, θεωρεί ως πιθανότερο «ένοχο» τον ιό του Εμπολα.
Σύμφωνα με τη μελέτη του, που δημοσιεύτηκε στο ιατρικό περιοδικό «Clinical Infectious Diseases», υπάρχουν τρία στοιχεία που συνηγορούν υπέρ αυτού του σεναρίου: Το πρώτο είναι η ομοιότητα των συμπτωμάτων του Εμπολα και εκείνων που καταγράφηκαν από τον Θουκυδίδη, δηλαδή υψηλός πυρετός, συνεχείς εμετοί, πονοκέφαλοι, εξάντληση, πόνοι στο στομάχι, διάρροια, αιμορραγία από το στόμα, αφυδάτωση κ.ά. Το δεύτερο στοιχείο είναι ο μεγάλος αριθμός θανάτων μεταξύ των αρρώστων, που κατέληξαν έπειτα από επτά έως εννέα μέρες ασθένειας. Τέλος, το τρίτο στοιχείο αφορά την προέλευση της άγνωστης ασθένειας από μια περιοχή νότια της Αιγύπτου, την οποία ο Θουκυδίδης αποκάλεσε «Αιθιοπία». Με τον συγκεκριμένο όρο οι αρχαίοι Ελληνες εννοούσαν γενικότερα την Υποσαχάρια Αφρική, εκεί δηλαδή όπου είναι γνωστό ότι πρωτοεμφανίστηκε ο Εμπολα στη σύγχρονη εποχή.
Ο δρ Καζαντιάν υποστηρίζει ότι καμίας άλλης ασθένειας τα συμπτώματα δεν ταιριάζουν τόσο στις αρχαίες περιγραφές όσο εκείνης του Εμπολα, ενώ εκτιμά ότι ο ιός έφτασε στην Αθήνα μέσω Αφρικανών που είχαν έλθει στην πόλη ως δούλοι (υπηρέτες, αγρότες κ.ά.).
Σε ό,τι αφορά την «ηλικία» του Εμπολα, ο δρ Καζαντζιάν δεν πιστεύει ότι εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1976. «Ασθένειες όπως ο Εμπολα, που συνήθως κατατάσσουμε στην κατηγορία των νέων ή αναδυόμενων ασθενειών, στην πραγματικότητα μπορεί να είναι πολύ παλαιότερες από ό,τι συνειδητοποιούμε» είπε χαρακτηριστικά.
Η θεωρία ότι ο αθηναϊκός λοιμός ήταν επιδημία Εμπολα διατυπώθηκε πρώτη φορά το 1996 από τον Αμερικανό επιδημιολόγο Πάτρικ Ολσεν. Ωστόσο άλλοι επιστήμονες εκτιμούν ότι ποτέ δεν θα μάθουμε με βεβαιότητα ποια ήταν η μυστηριώδης αρρώστια.