Η «Φιφίκα» (του Μπακαλόγατου) Νέλλη Παππά αποκαλύπτει στιγμές από τα γυρίσματα της θρυλικής ελληνικής ταινίας και θυμάται τότε που για χάρη της γινόταν «Της κακομοίρας»
Η «Φιφίκα» (του Μπακαλόγατου) Νέλλη Παππά αποκαλύπτει στιγμές από τα γυρίσματα της θρυλικής ελληνικής ταινίας και θυμάται τότε που για χάρη της γινόταν «Της κακομοίρας»
Λυγερόκορμη, με έξυπνα, παιχνιδιάρικα μάτια -έτσι παραμένουν μέχρι σήμερα- μελαχρινή κουπ της εποχής, ντυμένη στην τρίχα, με περπάτημα όλο χάρη και γλυκιά φωνή.
Ετσι γνώρισε το κοινό τη Νέλλη Παπά, τη θρυλική «Φιφίκα», που έφερε στα χέρια τον… μπακαλόγατο Ζήκο (Κώστας Χατζηχρήστος) και τον Κιτσάρα (Νίκος Ρίζος), αφού κι οι δυο τη διεκδικούσαν στην ταινία «Της κακομοίρας» του Ντίνου Κατσουρίδη.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΕΡΙΑΝΝΑ ΠΑΠΠΑ
Φωτό: Δημήτρης Γκολφομήτσος
Ηταν το θηλυκό που έμπαινε στο παντοπωλείο του κυρ Παντελή κι έταζε γάμο στον αγαθιάρη βοηθό μπακάλη, ο οποίος έκλεβε το αφεντικό του, προκειμένου να αγοράσει τις βέρες. Στο τέλος, βέβαια, το κορίτσι έπεσε στην αγκαλιά του Κίτσου, του κοντού μεν, μάγκα δε που τη διεκδίκησε, αφήνοντας τον Ζήκο… μπουκάλα!
Η «Φιφικάρα», λοιπόν, που το πραγματικό όνομά της είναι Δέσποινα Παπαδοπούλου, αλλά έκανε καριέρα ως Νέλλη Παπά, παραμένει τσαχπίνα και μπριόζα, ζει στο κέντρο της Αθήνας και ακολουθεί την εποχή κατά πόδας. Γνωρίζει αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά, παίζει πιάνο και κιθάρα (στην οποία μάλιστα είναι αυτοδίδακτη), σπούδασε χορό, λογιστική, αλλά και αισθητική. Υπήρξε παιδί-θαύμα και ξεκίνησε την καριέρα της στον χώρο του θεάματος παίρνοντας μέρος σε διαφημίσεις.
Υποκριτική και το τραγούδι
Η εντυπωσιακή εμφάνισή της αποτέλεσε εν μέρει εισιτήριο, αφού το ταλέντο της επισκίαζε ακόμη και τα εκφραστικά μάτια της, που πάντα προσέδιδαν παιδικότητα. Εκτός από τον «Μπακαλόγατο» (όπως είναι ο δεύτερος τίτλος του θρυλικού φιλμ), έπαιξε στις ταινίες «Ο Κλέαρχος, η Μαρίνα κι ο κοντός», «Λενιώ, η βοσκοπούλα», «Ο εμίρης κι ο κακομοίρης», «Κάθε λιμάνι και καημός», «Ο ψευτοθόδωρος», «Ενας μάγκας στα σαλόνια», ενώ από το 1973 ασχολήθηκε και με το τραγούδι.
Αν και καλλονή, δεν παντρεύτηκε ποτέ, αφού ανέκαθεν ήθελε να αισθάνεται ελεύθερη. Μάλιστα, την ομορφιά της… αναγνώρισε ύστερα από χρόνια, βλέποντας ταινίες και φωτογραφίες της. Δηλώνει «γεμάτη» και χωρίς απωθημένα, ενώ τονίζει τον σημαντικό ρόλο που έπαιξε στη ζωή της η Σμυρνιά μητέρα της, η οποία με θυσίες μεγάλωσε τη Νέλλη και τα δύο αδέρφια της. Οσο για την κρίση; Οπως λέει στην «Espresso», ο πρώτος χρόνος υπήρξε δύσκολος, από τον δεύτερο όμως οπλίστηκε με υπομονή και θάρρος.
Κυρία Παπά, πώς ήταν τα παιδικά σας χρόνια και πώς αποφασίσατε να γίνετε ηθοποιός; Υπήρχε άλλος καλλιτέχνης στην οικογένεια;
Οχι, κανείς, αν και τη μητέρα μου τη Σάρα τη θεωρούσα ταλέντο. Τραγουδούσε κι έπαιζε μαντολίνο. Είχα δύσκολα παιδικά χρόνια, οι γονείς μου είχαν χωρίσει και η μαμά μου ήταν εκείνη που δούλευε ως μοδίστρα για να μας μεγαλώσει. Εχω ακόμη μία αδερφή κι έναν αδερφό. Εκείνη την εποχή δεν άρεσε και πολύ η ιδέα τού να γίνει ένα παιδί ηθοποιός. Η μαμά μου με έστειλε να μάθω μαντολίνο κι εγώ κρυφά προτίμησα το πιάνο, γιατί αυτό μου άρεσε. Δεν κατόρθωσα να το συνεχίσω, γιατί δεν είχαμε την οικονομική άνεση. Η μητέρα μου ήταν πρόσφυγας από τη Σμύρνη και την Ιστορία της Πόλης την ξέρω απέξω κι ανακατωτά, γιατί μεγάλωσα με διηγήσεις. Μάλιστα, εκείνη είχε κρατήσει σημειώσεις και τις έκανε ιστορίες, μία για κάθε παιδί της, και μας την έδωσε ως δώρο. Μας έλεγε από μικρά παιδιά αυτές τις ιστορίες σαν παραμύθι. Φέτος, που συγύριζα τα βιβλία μου, έπεσαν στο χέρι μου αυτές οι σημειώσεις, τις διάβασα κι έκλαιγα. Τόσο ωραία τις είχε γράψει.
Το ξεκίνημα της καριέρας σας έκρυβε μυστικά και ψέματα…
Πήγα σε νυχτερινό σχολείο, ώστε να μπορώ να δουλεύω παράλληλα. Εμαθα λογιστικά και εργάστηκα σε πολλά μαγαζιά. Μια μέρα, ένας θείος μου, που δούλευε σε σχολή μπαλέτου, με προέτρεψε να τον ακολουθήσω. Αυτό ήταν! Κρυφά πήγαινα και έκανα χορό στη Νέα Σμύρνη. Η μαμά μου με είχε γράψει σε μαθήματα κοπτικής – ραπτικής κι εγώ κρυφά πήγαινα για μπαλέτο. Οταν το έμαθε κάποια στιγμή, έγινε χαμός. Τελειώνοντας το σχολείο, ήρθε στη σχολή χορού ένας σκηνοθέτης, με είδε και με έστειλε σε έναν μακιγιέρ του κινηματογράφου, με σκοπό να πάρω μέρος σε ένα διαφημιστικό για το σινεμά. Ετρεμα! Ωστόσο έκανα πάρα πολλά τέτοια σποτάκια, που έπαιζαν στα διαλείμματα, και κάποια στιγμή με είδε η μαμά μου. Μέσα από αυτές τις δουλειές, βέβαια, με εντόπισε η παραγωγός της ταινίας «Τα ναυάγια της ζωής» και μου προτάθηκε να παίξω τη φίλη της Τζένης Καρέζη. Τότε ήταν που σταμάτησα τα διαφημιστικά.
Πήρατε άδεια ασκήσεως επαγγέλματος του ηθοποιού από πολύ μικρή ως παιδί-θαύμα.
Και μάλιστα εξαιρετικού ταλέντου! Στην επιτροπή, διορισμένοι από το κράτος, ήταν μεγάλοι ηθοποιοί, ζωγράφοι και καλλιτέχνες. Μόλις βγήκα στη σκηνή, είπα δυο λόγια και μου απάντησαν «αρκεί». Μπήκα μέσα κι έκλαιγα, γιατί νόμιζα ότι με κόψανε. Υστερα από μισή ώρα ήρθαν κάποιοι έξω από το Μουσούρη και μου λένε «κυρία Παπαδοπούλου, σας ζητάνε». Εγώ συνοδευόμουν τότε από την αδερφή μου, δεν είχα κάποιον άλλο μαζί μου, με πήραν, λοιπόν, και με πήγαν στην περίφημη κυρία Κατερίνα του θεάτρου, η οποία είπε: «Αυτή θα είναι η Ιταλίδα μου!». Ως συνεσταλμένο παιδί δεν καταλάβαινα τι έλεγε, μέχρι τότε δεν είχα πάει καν σε θέατρο. Με πήρε κι έπαιξα στην παράσταση «Φιλουμένα Μαρτουράνο», με σκηνοθέτη τον Μάριο Πλωρίτη.
Γιατί αλλάξατε το όνομά σας;
Το «Νέλλη» μού τα έβγαλαν τα κορίτσια στο μπαλέτο, έτσι ώστε, όταν θα γινόμουν δασκάλα, να είχα ένα όνομα πιο εύηχο από το «Δέσποινα». Ο Μυράτ ήταν εκείνος που το «Παπαδοπούλου» το έκοψε σε «Παπά».
Ποια ήταν η πρώτη κινηματογραφική και ποια η πρώτη θεατρική συνεργασία σας;
Στο σινεμά ήταν «Τα ναυάγια της ζωής» με την Καρέζη, τον Ανδρέα Μπάρκουλη, τον Κώστα Κακαβά. Στο θέατρο ξεκίνησα πριν πάρω την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος σε μια παράσταση μαζί με τον Τόλη Βοσκόπουλο, που, ενώ δεν είχα παίξει ποτέ, είχα δύο ρόλους δραματικούς. Μια θεία που σκεπτόταν τα παιδικά της χρόνια. Οπότε μεταμορφωνόμουν σε μεγάλη γυναίκα και σε μαθήτρια, κι από κάτω ο κόσμος έκλαιγε!
Αναπολώντας εκείνες τις εποχές τι θυμάστε πιο έντονα;
Οτι οι ηθοποιοί ήταν πηγαίοι. Λάτρευαν τη δουλειά τους και δεν την έκαναν για να πάρουν λεφτά, τα οποία μάλιστα ήταν και λίγα. Πηγαίναμε στο γύρισμα στις 7 το πρωί και φεύγαμε το βράδυ. Τώρα υπάρχει ωράριο. Εμείς δεν τα κάναμε αυτά, περιμέναμε, γιατί η ψυχή μας ήταν στη δουλειά. Στις βλάχικες ταινίες που κάναμε από το πρωί μέχρι αργά τη νύχτα ήμασταν στα χώματα και περιμέναμε. Ακόμα και οι μεγάλοι, όπως ο Βασίλης Αυλωνίτης, ήταν σε αναμονή για το πότε θα τους φωνάξουν για το πλάνο τους. Ηταν φυσικοί, δεν είχαν πάει σχολές τότε.
Και από τη θρυλική εποχή του Ζήκου;
Το έργο το είχαμε παίξει και στο θέατρο και πήγε πολύ καλά. Στα γυρίσματα άλλος ξάπλωνε, άλλος κάπνιζε ή έτρωγε και, όταν τον φώναζαν, πήγαινε για τη σκηνή του. Κάποια στιγμή ήμουν σε ένα αυτοκίνητο με τον Νίκο Ρίζο και περιμέναμε να μας καλέσουν για να κάνουμε το πλάνο μας. Και μου έλεγε «κοίτα το φεγγάρι, κοίτα τ’ αστέρια» για να περάσει η ώρα. Ας πούμε, στη σκηνή που είναι ο Χατζηχρήστος κάτω από το σπίτι μου με το γραμμόφωνο, που παίζει «Το νυφικό σου φόρεμα», δεν ήμουν μαζί του και δεν την είδα «ζωντανά». Τώρα, όμως, που τη βλέπω γελάω! Περιττό να σας πω ότι ακόμη με φωνάζουν «Φιφίκα»!
Πώς ήταν αυτά τα ιερά τέρατα εκτός πλατό και ποιος σας έχει μείνει αξέχαστος;
Ο Κώστας Χατζηχρήστος ήταν ευχάριστος εκτός δουλειάς, γλυκός, σεβόταν, αλλά δεν έκανε όλες αυτές τις τσαχπινιές που έκανε στο θέατρο και στον κινηματογράφο. Ηταν αυθόρμητος και δεν φαινόταν ποτέ όταν έβαζε δικά του λόγια εκτός κειμένου. Ολοι οι κωμικοί αυτοσχεδίαζαν, στο θέατρο κυρίως.
Στις περισσότερες ταινίες είστε ζευγάρι με τον Νίκο Ρίζο (σ.σ.: «Της κακομοίρας», «Ο Κλέαρχος, η Μαρίνα κι ο κοντός»). Κάνατε και παρέα εκτός πλατό;
Ημασταν αγαπημένοι στη δουλειά, αλλά δεν κάναμε παρέα. Ηταν ευγενής τρυφερός και πολύ γλυκός.
Πρόσφατα έγινε το ριμέικ της ταινίας «Ο Κλέαρχος, η Μαρίνα κι ο κοντός», ενώ πριν από χρόνια ανέβηκε στο θέατρο και ο «Μπακαλόγατος». Τα είδατε;
Τον «Κλέαρχο την Μαρίνα και τον κοντό» το παρακολούθησε η αδερφή μου, αλλά δεν της άρεσε. Εγώ, πάλι, δεν το είδα. Οπως και το θεατρικό, που ο Πέτρος Φιλιππίδης έπαιξε τον Ζήκο, δεν πήγα να το παρακολουθήσω, γιατί δεν μπορώ να φανταστώ άλλον στο ρόλο του Χατζηχρήστου. Αλλη κοπέλα όμορφη θα μπορούσα να δω, αλλά άλλο Χατζηχρήστο όχι!
Τι θυμάστε από την τηλεόραση;
Οταν έπαιζα στο «Καζίνο», με τη Σμάρω Στεφανίδου να κάνει τη μητέρα μου και τον Κώστα Καστανά τον άντρα μου, με σταματούσαν στον δρόμο και με ρωτούσαν αν θα με χωρίσει ο τηλεοπτικός σύζυγός μου. Στη γειτονιά σταματούσε η… κυκλοφορία, γιατί όλοι ήθελαν να μάθουν διάφορα. Σύμφωνα με την υπόθεση, έκλεβα χρήματα από τον άντρα μου, γιατί με εκβίαζε κάποιος τύπος. Μάλιστα, με φώναζαν Σοφία, όπως ήταν το όνομα της ηρωίδας μου.
Η τελευταία εμφάνισή σας στο θέατρο πού ήταν;
Στο Studio Κυψέλη, με σκηνοθέτη τον Γιώργο Λιβανό, όπου έπαιξα στο έργο «Τι απέγινε η Νόρα» του Ιψεν. Αν και μου έχει πει πολλές φορές να συμμετάσχω σε παραγωγές του, ακόμη δεν το έχω αποφασίσει. Σκέφτομαι την επιστροφή, αρκεί αυτό που θα μου προταθεί να είναι κάτι καλό, να μου ταιριάζει. Πιστεύω στους νέους δημιουργούς και καλλιτέχνες.
Ποια συνεργασία έχετε ξεχωρίσει;
Το μονόπρακτο που λεγόταν «Εσείς οι απέξω», στο οποίο φαινόμουν μικρή, αλλά δεν ήμουν. Είχαν καεί τα μαλλιά μου από τις βαφές, γιατί οι κομμώτριες δεν ήξεραν τότε πολλά κι έτσι μου είχαν κάνει ένα κοντό κούρεμα. Αυτή η συνεργασία, όμως, θα μου μείνει αξέχαστη, γιατί είχε πάρει και πολύ καλές κριτικές.
Ασχοληθήκατε όμως και με το τραγούδι…
Ναι, στις αρχές της δεκαετίας του ’70 μια φίλη μου θεατρίνα τραγουδούσε σε κέντρο και μου είχε κάνει την πρόταση, αλλά είχα αρνηθεί. Την επόμενη μέρα μού έφερε το αφεντικό της, που μου πρότεινε 1.000 δραχμές νυχτοκάματο, την ώρα που το μηνιάτικό μου στο θέατρο ήταν 2.000. Με έπεισαν κι έτσι εμφανιζόμουν στο μαγαζί μετά το θέατρο και καθόμουν έως τις 6 το πρωί. Πολλές φορές, αν είχα γύρισμα για ταινία, πήγαινα κατευθείαν. Ετσι άρχισαν να με φωνάζουν σε μαγαζιά που ήταν σαν μπουάτ. Ενάμιση χρόνο ήμουν στην Πλάκα. Το ’74 σταμάτησε ο κινηματογράφος κι ασχολούμουν μόνο με το τραγούδι και το θέατρο.
Στον «Μπακαλόγατο» ήσασταν το μήλον της Εριδος ανάμεσα σε δύο άνδρες. Εχει τύχει κάτι τέτοιο στην προσωπική σας ζωή;
Δεν μου αρέσει να μιλάω για μένα. Στη ζωή μου, επειδή υπήρξα όμορφη, με κυνηγούσαν οι άντρες. Ετυχε να είναι παράλληλα και δυο και τρεις! Τότε ο Γιώργος Οικονομίδης μού είχε πει: «Εσύ πρέπει να είσαι καθισμένη σε μια πολυθρόνα και να διατάζεις»!
Ποιο κομπλιμέντο σάς έχει μείνει αξέχαστο;
Είχα πολλές ενδείξεις θαυμασμού. Θυμάμαι ότι στην ταράτσα του σπιτιού μου μού είχαν κρεμάσει ένα χαρτάκι που έγραφε «πόσο ωραία παίζεις, είμαι θαυμαστής σου, δεν θέλω να σε ενοχλήσω». Πρόσφατα κάποιος άφησε μια μεγάλη γλάστρα μπροστά στο διαμέρισμά μου, με μια κάρτα στην οποία ανέφερε πως οι νέοι με αγαπούν περισσότερο από τους παλιούς. Η κάρτα δεν είχε ούτε όνομα ούτε τηλέφωνο. Η ανθοπώλισσα, όμως, μου είπε ότι ήταν ένας φοιτητής. Λουλούδια έχω πάρει πολλά. Κάθε βράδυ επί έναν μήνα μού έστελναν μια τεράστια ανθοδέσμη με πολύχρωμα τριαντάφυλλα και χρειάστηκε να περάσει καιρός για να ανακαλύψω ότι αποστολέας ήταν ο μαέστρος του θεάτρου όπου δούλευα.
Υπήρχαν ανεκπλήρωτοι έρωτες;
Υπήρχαν, φυσικά. Δεν ήταν από το καλλιτεχνικό κύκλωμα. Δεν είχα ποτέ δεσμό με ανθρώπους από τη δουλειά μου. Δεν ξέρω γιατί, άλλα δεν έκανα ποτέ σχέσεις με συναδέλφους.
Δηλαδή δεν μπορούσατε να δείτε ερωτικά κάποιο συμπρωταγωνιστή σας;
Οχι, κάτι με σταματούσε. Εχω παίξει με πολλούς γοητευτικούς άνδρες, αλλά δεν μου έκανε αίσθηση να μπω σε σχέση με κάποιον από αυτούς. Τότε δεν καταλάβαινα ποσό όμορφη ήμουν. Τώρα, που βλέπω τις ταινίες και τις φωτογραφίες, το αντιλαμβάνομαι. Επίσης, δεν ονειροπολούσα, δεν πιεζόμουν από τίποτα. Παρέα κάναμε όλοι μετά τη δουλειά. Στο θέατρο υπήρχαν ταβέρνες γεμάτες με καλλιτέχνες, όπου γινόταν το σώσε!
Ζήλια υπήρχε;
Πολλή, δεν μπορώ να σας περιγράψω τι μου συνέβαινε. Μια φορά, άνοιξα την πόρτα του διαμερίσματός μου κι απέξω ήταν ο σύντροφός μου, που μου ζητούσε να φιλήσω σταυρό και να ορκιστώ πως δεν έχω πάει με άλλον. Φοβερά πράγματα μου έχουν τύχει!
Φτάσατε ποτέ κοντά στον γάμο;
Ναι, είχα αρραβωνιαστεί ύστερα από πέντε χρόνια σχέσης. Εκείνος με πίεζε πολύ να παντρευτούμε, ωστόσο από δική μου επιλογή χωρίσαμε. Η αδερφή μου είχε παντρευτεί μικρή, εγώ μεγάλωσα τα παιδιά της κι έτσι δεν είχα την ανάγκη να κάνω δικά μου. Το επέλεξα και δεν μετάνιωσα ποτέ γι’ αυτό. Εχω και φίλους συνταξιούχους που λένε ότι μετάνιωσαν που δεν απέκτησαν παιδί, αλλά εγώ δεν νιώθω καθόλου μετανιωμένη για την απόφαση μου.
Εχετε απωθημένα;
Καθόλου, είμαι χορτασμένη. Γι’ αυτό δεν στενοχωρήθηκα ούτε στιγμή ούτε είπα ποτέ «πάει, τελείωσε». Κάνω παρέα με νέους καλλιτέχνες, μικρότερους και ελεύθερους.
Εχει τύχει να σας φλερτάρει κάποιος μικρότερης ηλικίας;
Πάρα πολλές φορές, ακόμα και τώρα!
Θα σκεφτόσασταν να συζήσετε με κάποιον άνδρα;
Ποτέ! Ακόμη κι όταν ήμουν αρραβωνιασμένη, ήθελα τον δικό μου χώρο. Είμαι ανεξάρτητος τύπος.
Υπήρχε κάτι που θα θέλατε να αλλάξετε στη ζωή σας; Θα φευγάτε για το εξωτερικό;
Δεν θα έφευγα, γιατί οι ρίζες μου είναι εδώ. Η μαμά μου πέθανε πριν από 10 χρόνια, στα 96 της. Με έκανε σωστό άνθρωπο και ό,τι προσόν και αν έχω είναι δικό της. Μεγάλωσε καλά παιδιά και τη θυμάμαι με πάρα πολλή αγάπη, γιατί μου έδωσε πολλά πράγματα. Νομίζω ότι ακόμη είναι δίπλα μου.
Με τον πατέρα σας κρατήσατε επικοινωνία;
Δεν είχαμε επαφές. Ζούσε μόνος του και, όταν μεγάλωσα, δεν επεδίωξα να αναπληρώσω το κενό των παιδικών μου χρόνων.
Σας είχε πληγώσει;
Φυσικό δεν ήταν; Ομως, αν έχεις το ένα σκέλος, τη μάνα, και είναι δυνατή, δεν σου λείπει ο πατέρας. Εκείνη μπορούσε και κάλυπτε και τον δικό του ρόλο με φοβερές θυσίες. Μου έμαθε να φέρομαι, να στήνομαι, να έχω στιλ, όπως το δικό της.