Η συγκλονιστική περιπέτεια του χρυσού ολυμπιονίκη της κολύμβησης Ιαν Θορπ, που πάσχει από την ψυχική νόσο η οποία χτυπά πολλούς αθλητές (κυρίως όταν αποσύρονται).
H είδηση ότι ο πέντε φορές χρυσός ολυμπιονίκης της κολύμβησης Ιαν Θορπ μπήκε σε κλινική αποτοξίνωσης λόγω κατάθλιψης επιβεβαιώνει ότι πολλοί αθλητές καριέρας πεθαίνουν δύο φορές. Η πρώτη είναι όταν αποσύρονται από τους αγώνες. Εκτός από τον Ιαν Θορπ, που ένιωσε σαν ψάρι έξω από το νερό, η χρυσή ολυμπιονίκης στην Αθήνα στα 800 μέτρα Κέλι Χολμς και η Αμερικανίδα ολυμπιονίκης της ρυθμικής γυμναστικής Σάνον Μίλερ είναι μερικοί από τους υψηλής κλάσης αθλητές που μίλησαν ανοιχτά για την κατάθλιψη που βίωσαν όταν αποσύρθηκαν από τους αγώνες.
Ο Αντριου Φλίντοφ, μεγάλο όνομα στο κρίκετ, ο πρώην διεθνής του αγγλικού ποδοσφαίρου Πολ Γκασκόιν και ο Βρετανός πρώην επαγγελματίας μποξέρ Φρανκ Μπρούνο είναι μερικοί ακόμα που έπεσαν θύματα αυτής της ψυχικής νόσου και θέλησαν να κρούσουν τον κώδωνα του κινδύνου σε ειδικούς, αλλά και μελλοντικά «συνταξιούχους» του αθλητισμού. Ο συναγερμός προκαλείται κυρίως από κρούσματα αθλητών που έφτασαν στην αυτοκτονία. Σε αυτήν την κατηγορία εντάσσεται και η σοκαριστική ιστορία της Ρωσίδας τζουντόκα Ελένα Ιβασένκο, που πιστεύεται ότι αυτοκτόνησε εξαιτίας κατάθλιψης που εκδήλωσε, επειδή δεν κατάφερε να κερδίσει το χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς του 2012.
Οι αθλητές αξιώσεων προπονούνται εντατικά επί χρόνια και σε πολλές περιπτώσεις δεν ζουν φυσιολογικά τα χρόνια της παιδικής και της εφηβικής τους ηλικίας, αφού κάνουν σημαντικές προσωπικές θυσίες προκειμένου να μπορέσουν να κυνηγήσουν τις υψηλές επιδόσεις. Ισοφαρίζουν τις θυσίες με τις συγκινήσεις του αθλήματός τους. Ωστόσο, είτε έχουν κατακτήσει την ολυμπιακή δόξα είτε όχι, η καριέρα τους θα σταματήσει κάποια στιγμή και εκεί ξεκινάει μια μάχη εξίσου σκληρή με τις απαιτητικές προπονήσεις.
Η καθημερινότητά τους αλλάζει ριζικά. Ανθρωποι που ήταν συνηθισμένοι στη σκληρή προπόνηση, στα ταξίδια και στην αδρεναλίνη, ξαφνικά γίνονται «κοινοί θνητοί». Σε αυτήν τη φάση της ζωής του η κατάθλιψη καραδοκεί. Οι κοινωνικές και επαγγελματικές αλλαγές που προκαλεί η απόσυρση από την ενεργό δράση κάνουν πολλούς αθλητές να νιώθουν άδειοι και αδύναμοι μπροστά στην πρόκληση να ξαναστήσουν τη ζωή τους σε άλλες βάσεις, πέρα από το ωράριο των προπονήσεων.
Το 2007 ο Τόμας Λ. Σγουένκ του Πανεπιστημίου της Νεβάδα διαπίστωσε σε σχετική έρευνά του ότι αυτή η μετάβαση γι’ αυτούς τους αθλητές είναι δύσκολη, εξαιτίας «της ξαφνικής απώλειας των έντονων απαιτήσεων σε επίπεδο επιδόσεων». Ανακάλυψε επίσης ότι η κατάθλιψη στους αθλητές σχηματίζει φαύλο κύκλο με τους πόνους από τους οποίους συνήθως υποφέρουν, εξαιτίας της πολυετούς καταπόνησης του σώματός τους και των τραυματισμών.
Οι παράγοντες
Απώλεια ταυτότητας
Η απώλεια ταυτότητας είναι ένας από τους βασικούς τροφοδότες της κατάθλιψης στους αθλητές. Η ταυτότητα κάθε ανθρώπου μπορεί να έχει διάφορες διαστάσεις, ωστόσο για κάποιους κυριαρχεί σε συντριπτικό βαθμό μία διάσταση. Η «ατροφία» των άλλων ρόλων είναι αυτή που μπορεί να εκθέσει έναν άνθρωπο σε προβλήματα ταυτότητας, αλλά και να τον οδηγήσει σε συνολική αναθεώρηση της εικόνας που έχει για τον εαυτό του. Ερευνα των Λαβαλέ και Γκρόουβ το 1997 έδειξε ότι οι άνθρωποι με ταυτότητα που κυριαρχείται από την αθλητική τους υπόσταση, την περίοδο που αποσύρονται είναι πιο πιθανό να περάσουν από μεγάλης κλίμακας δυσκολίες προσαρμογής.
Σύνδρομο σωληνοειδούς όρασης
Αυτό το σύνδρομο αφορά πολλούς αθλητές μεγάλων επιδόσεων, οι οποίοι το εκδηλώνουν σε κάποιο στάδιο της καριέρας τους. Συνήθως, όσοι πάσχουν από αυτό, σκέφτονται πάρα πολύ την προπόνηση, τους αγώνες και τα αποτελέσματα. Οταν λοιπόν τελειώσουν όλα αυτά, δεν ξέρουν πού να εστιάσουν, πέρα από την όραση και τη σκέψη τους.
Πιθανοί βιολογικοί παράγοντες
Οι ειδικοί υπογραμμίζουν επίσης τη σημασία των βιολογικών παραγόντων στο πώς θα διαχειριστεί ένας αθλητής την απόσυρσή του από την ενεργό δράση. Οταν αθλητές που είχαν καθημερινά, επί πολλά χρόνια, μεγάλες δόσεις σεροτονίνης ξαφνικά μένουν χωρίς, βιώνουν τεράστια αναστάτωση στη χημεία του σώματός τους. Η σχέση μεταξύ της ανισορροπίας των επιπέδων σεροτονίνης και της κατάθλιψης αποτελεί ήδη αντικείμενο μελέτης πολλών επιστημόνων.
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ