Ο Γιώργος Μεσσάλας (δεξί χέρι του Αλέξη Μινωτή) εξομολογείται άγνωστα περιστατικά από τη θεατρική ζωή του δίπλα σε κορυφαίους Ελληνες ηθοποιούς
Ευτύχησε να είναι επί σειρά ετών το δεξί χέρι του Αλέξη Μινωτή και είτε στο πλευρό του θρυλικού ηθοποιού είτε με το δικό του Μοντέρνο Θέατρο έχει χορτάσει το κλασικό θεατρικό ρεπερτόριο. Ο Γιώργος Μεσσάλας όμως, πέρα από τις σκηνοθετικές και καλλιτεχνικές ανησυχίες του, είναι ένας άνθρωπος που έχει φάει τη ζωή με το κουτάλι, την έχει ζήσει από τα πολύ χαμηλά έως τα πολύ ψηλά πατώματά της. Ο καταξιωμένος σκηνοθέτης και ηθοποιός μιλώντας στην «Espresso» εξομολογείται άγνωστα περιστατικά από τη ζωή του πλάι σε ένα ιερό τέρας της τέχνης, όπως ήταν ο Μινωτής, και αποκαλύπτει τον λόγο που ένιωσε μεγάλη πικρία η καλή του φίλη Αλίκη Βουγιουκλάκη λίγα χρόνια προτού φύγει από τη ζωή. «Οταν έπινε ο Μινωτής ήταν ή πολύ καλός ή πολύ επικίνδυνος. Εγώ πολλές φορές ήθελα να πάρω και τα τρία τηλέφωνα που είχα στο γραφείο και να του τα πετάξω στο κεφάλι» υποστηρίζει, ενώ για την αείμνηστη εθνική σταρ τονίζει ότι την πρόδωσε ο Μίνως Βολανάκης με τη σκηνοθεσία του στην «Αντιγόνη».
Η πρόταση
Ο Γιώργος Μεσσάλας, που ήταν ένθερμος θαυμαστής του Αλέξη Μινωτή και από μικρός παρακολουθούσε παραστάσεις του στο Εθνικό Θέατρο, παραλίγο να χάσει τη μιλιά του όταν σήκωσε το τηλέφωνο και στην άλλη άκρη της γραμμής ήταν ο μέγας θεατράνθρωπος, ο οποίος του πρότεινε να γίνει το δεξί του χέρι. «Θα ήθελα έναν βοηθό που να είναι σκηνοθέτης όπως εσείς» του είπε ο Μινωτής αμέσως μετά τη μεταπολίτευση, όταν και ανέλαβε γενικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου και παρέμεινε στο τιμόνι του επί μία δεκαετία (1974-1984).
«Με τον Μινωτή κάναμε στενή παρέα, λέγαμε ακόμη και τα προσωπικά μας, κάναμε διακοπές μαζί και με τη σύζυγό μου την Ντένη που μου έλεγε με χιούμορ “δεν παντρεύτηκα μόνο εσένα αλλά και τον Μινωτή”» εξομολογείται ο Γιώργος Μεσσάλας. «Ηταν σκληρός άνθρωπος και αυτό το γνωρίζαμε όλοι. Οταν ο Μινωτής ανέβασε το “Τέλος του παιχνιδιού” του Μπέκετ στο Εθνικό ήταν καθισμένος στην πολυθρόνα και -σύμφωνα με τον ρόλο- τυραννούσε τον υπηρέτη του, τον οποίο έπαιζε ο Νικήτας Τσακίρογλου. Ο Αλέξης Σολωμός όταν είδε την παράσταση μου είπε: “Ο Μινωτής παίζει τον εαυτό του και ο Τσακίρογλου τον… Μεσσάλα”».
Οσο για την την παροιμιώδη τσιγκουνιά του; «Πηγαίναμε διακοπές και μου έλεγε να του βάλω λίγο αντηλιακό λάδι στην πλάτη, ώστε να έχει περίσσευμα για του χρόνου. Ετσι κι εγώ μια φορά που ήμασταν στην Ουρανούπολη του το τελείωσα χύνοντάς το στην άμμο. Μία άλλη φορά ήθελε να επισκεφτούμε τα μπουζούκια και πήγαμε σε ένα μαγαζί στη λεωφόρο Συγγρού. Ο λογαριασμός ήταν μεγάλος, γύρω στις 12.000 δραχμές, και ο Μινωτής μου λέει: “Γιώργο, δεν έχω μαζί μου τόσα χρήματα, δώσ’ τα εσύ κι αύριο θα τα βρούμε”. Ετσι κι έγινε, όμως την επόμενη μέρα με παίρνει τηλέφωνο και αντί να μου πει κάτι για τον χθεσινό λογαριασμό, μου κάνει την εξής πρόταση: “Γιώργο, απόψε με την Ντένη θα πάμε σινεμά και θα τα κεράσω εγώ”. Του λέω “όχι, δεν θα τα κεράσετε εσείς, θα μου δώσετε πρώτα τα μισά λεφτά από αυτά που έδωσα χθες στα μπουζούκια και μετά θα πάμε σινεμά”. Τελικά μου τα έδωσε, αλλά… αρρώστησε».
Ο Γιώργος Μεσσάλας αναφέρεται και στη διαμάχη που είχε ο Αλέξης Μινωτής με τον εγγονό της Κατίνας Παξινού, Αλέξανδρο Αντωνόπουλο. «Υπήρξε μια βρόμικη διαμάχη εκ μέρους του Μινωτή προς τον Αντωνόπουλο. Αναφέρομαι σε εκείνο το βράδυ που ο Μινωτής πρόσβαλε δημόσια τον εγγονό της Παξινού, ο οποίος είναι και βαφτιστήρι του και του έχει δώσει το όνομά του. Δεν θέλω να αναφερθώ σε λέξεις και χαρακτηρισμούς που ακούστηκαν στο φουαγέ του ξενοδοχείου στη Μόσχα, όπου βρισκόμασταν. Η αλήθεια είναι πως όταν έπινε, ή έπρεπε να φεύγεις ή να τον παίρνεις αγκαλιά και να φεύγετε μαζί».
Ο Αλέξης Μινωτής -μέσω της διαθήκης του- άφησε στον Γιώργο Μεσσάλα δεκαεπτά μπαούλα με τα θεατρικά κοστούμια του, τα οποία στο παρελθόν ο ηθοποιός είχε εκθέσει, αρκετά από αυτά τα έχει χρησιμοποιήσει στις παραστάσεις του, ενώ άλλα τα έχει δωρίσει στο Θεατρικό Μουσείο. Οι συνάδελφοί του δεν έβλεπαν πάντα με καλό μάτι τη στενή σχέση του με τον Μινωτή. «Τότε που ήμουν βοηθός του, με την έγκριση του ίδιου σκέφτηκα να δημιουργήσω ένα έπαθλο στη μνήμη της Κατίνας Παξινού, το οποίο θα δινόταν κάθε χρόνο σε έναν ηθοποιό για τις εξαιρετικές επιδόσεις του. Η έγκριτη επιτροπή επέλεξε να το δώσει στον Νικήτα Τσακίρογλου για την ερμηνεία του στην παράσταση “Κάσπαρ”, σε σκηνοθεσία Σπύρου Ευαγγελάτου. Ομως ο Τσακίρογλου το αποποιήθηκε και για να με προσβάλει, έκανε δημόσια δήλωση ότι “δεν μπορώ να πάρω ένα βραβείο που το ίδρυσε το Μοντέρνο Θέατρο του Γιώργου Μεσσάλα”. Πάντως εγώ του φέρθηκα πάρα πολύ φιλικά γιατί πιστεύω ότι το δηλητήριο, αν δεν το αναπαράγεις, μπορεί να γίνει μέλι» θυμάται σήμερα ο ίδιος.
Τι συνέβη (τότε) στα παρασκήνια της τραγωδίας «Αντιγόνη»
Ο Γιώργος Μεσσάλας, που ήταν συνεργάτης της Αλίκης Βουγιουκλάκη όταν εκείνη διένυε τα κινηματογραφικά χρυσά χρόνια της, τη δεκαετία του ’60, και υπήρξε φίλος της μέχρι το τέλος της ζωής της, μιλάει με τα καλύτερα λόγια για τη λάμψη της, τις μοναδικές θεατρικές υπερπαραγωγές της και το ιδιαίτερο χιούμορ της. Ωστόσο δεν κρύβει ότι το… περιβάλλον της Αλίκης δεν ήταν πάντα το καλύτερο για εκείνην και μας αποκαλύπτει ένα περιστατικό που έζησε ο ίδιος στα παρασκήνια της τραγωδίας «Αντιγόνη», την οποία ανέβασε η πρωταγωνίστρια λίγα χρόνια πριν από τον θάνατό της και απέσπασε κακές κριτικές.
«Εχω μάθει να τα λέω έξω από τα δόντια! Ο Μίνως Βολανάκης στην “Αντιγόνη”, και λυπάμαι που το λέω αυτό μετά τον θάνατό του, αλλά δεν πιστεύω στο ρητό που λέει “αυτός που πεθαίνει δικαιώνεται”, την πρόδωσε σκηνοθετικά. Η Αλίκη μάς κάλεσε, εμένα και τη γυναίκα μου, να παρακολουθήσουμε τη γενική δοκιμή της και φτάνοντας στο θέατρο της Επιδαύρου είδαμε τον Βολανάκη να συζητεί πίσω από έναν θάμνο με ένα γνωστό κοσμικό ζευγάρι: η γυναίκα από τον κόσμο του πλούτου κι εκείνος από τον καλλιτεχνικό χώρο. Ο Βολανάκης λοιπόν, που δεν μας είχε πάρει είδηση, συζητούσε λέγοντας: “Τι ήρθατε να δείτε; Είναι αίσχος”. Εγώ αυτό δεν του συγχώρεσα ποτέ! Αφού είδε ότι η πρωταγωνίστριά του δεν ήταν αυτό που έπρεπε, όφειλε να τη διαφυλάξει και να μην την εκθέσει ή να αποχωρήσει από τη σκηνοθεσία. Και αυτό το κατάλαβε η Αλίκη και στενοχωρήθηκε πάρα πολύ, γιατί τη διέσυραν γράφοντας ότι η “Αντιγόνη” ήταν φιάσκο, τη λοιδόρησαν. Από αυτή τη στενοχώρια έβγαλε και τον καρκίνο».
«Ο γείτονάς μου Γ. Ζαμπέτας»
Ο Γιώργος Μεσσάλας γεννήθηκε λίγο μετά τον πόλεμο του ’40 στο Αιγάλεω, σε ένα φτωχικό σπίτι ανάμεσα σε χωράφια. «Γεννήθηκα μέσα στη φτώχεια και νομίζω ότι θα πεθάνω ακριβώς έτσι, γιατί η σημερινή εποχή της κρίσης μοιάζει με εκείνη στην αρχή της ζωής μου. Ομως εμείς τότε, επειδή ο πατέρας μου είχε κρεοπωλείο, τρώγαμε κρέας, ενώ τώρα τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα» μας λέει και θυμάται τον γείτονά του, Γιώργο Ζαμπέτα: «Ο Ζαμπέτας ήταν σπουδαίος καλλιτέχνης και μέγας φιλόσοφος. Στα νιάτα μου ήμουν τακτικός θαμώνας του. Πήγαινα και τον έβλεπα παρέα με πλούσιους φίλους μου, όπως ο Γιώργος Βαρδινογιάννης, ο Δημήτρης Καρέλλας και ο Μίμης Μαρκομιχελάκης. Κάθε φορά που με έβλεπε στο μαγαζί με… ξεφώνιζε λέγοντας από το μικρόφωνο “άλα, Μεσσάλα, με την παρέα σου!”. Οταν παντρεύτηκα, χαθήκαμε λιγάκι. Τον συνάντησα μια μέρα στο “Every Day” στο Σύνταγμα να πίνει καφέ και μου φώναξε “Μεσσάλα, έγινες διάσημος και δεν μας μιλάς”. Πήγα, τον φίλησα και από τότε πάλι τα λέγαμε συχνά».
Οπως λέει ο ίδιος: «Εχω κάνει παρέα με πολλούς πλούσιους και πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, έχω να πω ότι είναι τενεκέδες που κουβαλάνε λεφτά, αλλά χωρίς… ήχο. Δηλαδή, άνθρωποι χωρίς εσωτερικότητα, χωρίς ανθρώπινο παλμό. Κάποτε, προτού ξεσπάσει η οικονομική κρίση, τρώγαμε και πίναμε μαζί στα τραπέζια που διοργανώναμε και σήμερα δεν σηκώνουν το τηλέφωνο. Προσπάθησα να κάνω ένα ραντεβού με ένα άτομο εξ αυτών, που τότε υποτίθεται ήμασταν κολλητοί, και δεν μου απάντησε ποτέ. Ευτυχώς που υπάρχει η οικογένειά μου και οι λίγοι αληθινοί φίλοι. Η σύζυγός μου η Ντένη με ανέχεται και στα νεύρα μου και στις στενοχώριες μου. Αλλά και ο γιος μας ο Αλέξης, ο οποίος είναι 25 χρόνων, στέκεται δίπλα μας».
Ο Γιώργος Μεσσάλας δεν κρύβει ότι η κρίση τον έχει επηρεάσει γι’ αυτό και πριν από δύο χρόνια κατέβασε ρολά στο θέατρο Αλκυονίδα, όπου από το 1992 ανέβασε τις μεγάλες παραστάσεις του Μοντέρνου Θεάτρου του. Θέλω να ευχαριστήσω τον σεβασμιότατο μητροπολίτη Νικαίας Αλέξιο που συμπαραστέκεται σε πολλούς ανθρώπους και σε εμάς ιδιαίτερα» μας λέει και προσθέτει: «Σήμερα είναι μια κάστα ανθρώπων που λυμαίνεται τον Πολιτισμό, αν δεν είσαι σε αυτή δεν μπορείς να κάνεις τίποτα. Ελπίζω αυτή τη χρονιά και με τη βοήθεια του υπουργείου Πολιτισμού να κάνω ένα αφιέρωμα στον Κωνσταντίνο Καβάφη για την επέτειό του μαζί με την πρεσβεία της Ουκρανίας που γιορτάζει τα 200 χρόνια από τη γέννηση του εθνικού ποιητή της, Ταράς Σεβτσένκο».
Αλκίνοος Μπουνιάς