Περιπλάνηση στο μοναδικό τοπίο με σπάνια βότανα και φυτά και με τη συναρπαστική διαδρομή που είναι το καμάρι των Κρητικών!
Με το έντονο ορεινό της ανάγλυφο, η Κρήτη είναι το «νησί των 100 φαραγγιών», που τη διασχίζουν απ’ άκρη σ’ άκρη. Η περιοχή των Σφακίων και μόνο, στον νομό Χανίων, σε μια απόσταση 35 χιλιομέτρων διασχίζεται από 15 παράλληλα φαράγγια. Ανάμεσά τους δεσπόζει το φαράγγι της Σαμαριάς. Ή, όπως λένε χαρακτηριστικά οι Κρητικοί, «ένας είναι ο Φάραγγας»!
Το μακρύτερο (και το πιο διάσημο) φαράγγι της Ευρώπης έχει συνολικό μήκος 18 χιλιόμετρα και πλάτος που φτάνει από 150 έως 3 μέτρα στο στενότερο σημείο του. Η συναρπαστική διαδρομή αξίζει και με το παραπάνω την πεζοπορία των πέντε-έξι ωρών που απαιτούνται για να διανύσει κάποιος τα 12 χιλιόμετρα του μονοπατιού στο εσωτερικό του. Μια μοναδική εμπειρία, που μας φέρνει σε επαφή με τοπία αρχέγονης ομορφιάς, ανάμεσα από ψηλές βουνοκορφές και δασωμένες χαράδρες, καθαρά, τρεχούμενα νερά και αιωνόβια, θεόρατα δέντρα.
Το όμορφο, σαν καλντερίμι, μονοπάτι της αρχής δίνει τη θέση του σε βατά, χωμάτινα, σκιερά «δρομάκια», εναλλασσόμενα με σημεία όπου περπατάς μέσα στην άγρια, βραχώδη κοίτη του ποταμού. Και καθώς το φαράγγι μένει «ανοιχτό» ως το τέλος Οκτωβρίου, οι γνώστες θα σας πουν πως αυτή είναι η καλύτερη περίοδος για να το διασχίσετε, καθώς η διάβασή του είναι πιο ευχάριστη και πιο δροσερή.
Εκτός από τους υπόλοιπους πεζοπόρους από κάθε σημείο της Γης -ανάμεσά τους και παιδιά- παρέα σου συχνά θα βρεις τα αγριοκάτσικα, σε έναν τόπο που έχει χαρακτηριστεί εθνικός δρυμός από το 1962, με σπάνια βότανα και φυτά που αναδίδουν στην ατμόσφαιρα τις μυρωδιές τους. Και όποτε κουράζεσαι μπορείς να ανακτήσεις τις δυνάμεις σου σε μία από τις αρκετές στάσεις που έχουν οργανωθεί στη διαδρομή, καθισμένος ανάμεσα στα δέντρα, δίπλα σε μια πηγή που αναβλύζει καθαρό, γάργαρο νερό.
Η είσοδος
Η είσοδος και η αρχή της διαδρομής βρίσκονται στο ιστορικό οροπέδιο του Ομαλού, στη θέση Ξυλόσκαλα, σε υψόμετρο περίπου 1.200 μέτρα. Η επιβλητική θέα σε συνεπαίρνει αμέσως, καθώς μπροστά σου απλώνεται η βαθιά χαράδρα που φτάνει έως το βάθος του φαραγγιού. Πανύψηλα βουνά περιζώνουν το μονοπάτι, ενώ ψηλά στα δεξιά βρίσκεται η πηγή Λινοσέλλι, όπου κατά την παράδοση έκανε το μπάνιο του ο Δίας.
Στο παρελθόν η κατάβαση από εκεί γινόταν με μια ξύλινη σκάλα φτιαγμένη από κορμούς δέντρων, η οποία έδωσε και την ονομασία στην περιοχή. Σήμερα πλατιά, πέτρινα σκαλοπάτια με ξύλινο φράχτη για στήριξη κατηφορίζουν για τα πρώτα τρία χιλιόμετρα, μέχρι το βάθος του φαραγγιού. Πρόκειται για ένα από τα πιο δύσκολα σημεία της διαδρομής, καθώς έχει μεγάλη κατηφορική κλίση. Σε αυτά τα πρώτα τρία χιλιόμετρα, περίπου μία ώρα διαδρομής, θα συναντήσετε τις στάσεις «Νερούτσικο» και «Ρίζα συκιάς», όπου μπορείτε να γεμίσετε το παγούρι σας με καθαρό νερό. Στον περίγυρο του μονοπατιού μπορείτε να δείτε πέτρες στοιβαγμένες τη μία πάνω στην άλλη. Η παράδοση λέει ότι όποιος πρωτοπερνά το φαράγγι, αν φτιάξει τη δική του στοίβα και κάνει μια ευχή, αυτή θα βγει αληθινή.
Μισή ώρα αργότερα θα φτάσετε στον σταθμό ανάπαυσης του Αγίου Νικολάου, δίπλα σε ένα πανέμορφο εκκλησάκι, χτισμένο ανάμεσα στα κυπαρίσσια. Στην πορεία θα αρχίσει να φαίνεται και το ποτάμι που διασχίζει το φαράγγι και θα ακούτε το κελάρυσμά του σε όλη τη διαδρομή. Στα επόμενα δύο χιλιόμετρα θα συναντήσετε ακόμα δύο χώρους ανάπαυσης, ώσπου θα φτάσετε σε ένα πανέμορφο ξύλινο γεφυράκι που οδηγεί στο εγκαταλειμμένο χωριό της Σαμαριάς.
Τα πετρόχτιστα σπίτια του χρησίμευαν πολλές φορές ως καταφύγιο των Ελλήνων κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας αλλά και της γερμανικής Κατοχής. Σήμερα πλέον, μετά την κήρυξη του εθνικού δρυμού, χρησιμοποιούνται μόνο από τους φύλακες του φαραγγιού. Η όμορφη βυζαντινή εκκλησία του, χτισμένη τον 14ο αιώνα, αφιερωμένη στην Οσία Μαρία, έδωσε το όνομά Σαμαριά τόσο στο χωριό όσο και στο φαράγγι.
Ξεκούραση
Εδώ μπορείτε να καθίσετε λίγο περισσότερο, καθώς ήδη βρίσκεστε στη μέση της διαδρομής και έχετε φτάσει στον μεγαλύτερο σταθμό ανάπαυσης, με πολλά ξύλινα παγκάκια, τραπέζια φαγητού, πηγές με πόσιμο νερό, τουαλέτα και σταθμό πρώτων βοηθειών.
Το μεγαλύτερο μέρος της διαδρομής που απομένει γίνεται μέσα στην κοίτη του ποταμού, πάνω στις γυαλιστερές, τεράστιες πέτρες του, συχνά κάτω από τον ήλιο. Στα πανύψηλα βράχια που υψώνονται δεξιά και αριστερά μπορεί κανείς να δει πανέμορφα σχέδια που αποτυπώνουν τη μακραίωνη γεωλογική ιστορία του φαραγγιού.
Στο τέλος της διαδρομής φτάνετε στις «Πόρτες», όπου το θέαμα κόβει την ανάσα! Πρόκειται για το στενότερο σημείο του φαραγγιού, όπου οι πλευρές του σχεδόν ακουμπούν, καθώς το πλάτος εδώ είναι μόλις 3 μέτρα, ενώ το ύψος των βράχων φτάνει τα 300 μέτρα. Στην έξοδό τους θα αντικρίσετε τη θάλασσα.
Λίγο μετά τις «Πόρτες» θα συναντήσετε δύο παράλληλα ξύλινα γεφυράκια που σηματοδοτούν και το τέλος του εθνικού δρυμού. Εκεί λειτουργούν αναψυκτήρια, όπου μπορείτε να καθίσετε για να ανακτήσετε δυνάμεις πίνοντας ένα φυσικό χυμό και τρώγοντας γευστικότατο γιαούρτι με μέλι. Τα επόμενα τρία χιλιόμετρα έως τη γραφική παραθαλάσσια Αγία Ρούμελη μπορείτε είτε να τα περπατήσετε (αν έχετε ακόμη κουράγιο!) είτε να τα διανύσετε με το μικρό λεωφορείο που αναχωρεί από το τελευταίο αναψυκτήριο.
Editor’s tips
*Θα χρειαστείτε καπέλο, ελαφριά, ανοιχτόχρωμα ρούχα, ελαφριά παπούτσια ορειβασίας ή ψηλά αθλητικά με τρακτερωτή σόλα. Βοηθητικό είναι το μπαστούνι πεζοπορίας ή ορειβασίας.
*Καλό θα ήταν να έχετε μαζί σας ελαφρύ φαγητό (ξηροί καρποί, φρούτα κ.ά.) και ένα παγούρι για το νερό.
*Ενημερωθείτε για τα δρομολόγια των λεωφορείων από τα Χανιά προς την Ξυλόσκαλα και των καραβιών από Αγία Ρούμελη για Σφακιά ή Παλαιοχώρα.
*Για όσους αντιμετωπίσουν πρόβλημα και δεν αντέξουν να προχωρήσουν όλη τη διαδρομή υπάρχουν φύλακες και μεταφορείς με μουλάρια.
Κείμενο-φωτογραφίες: Γιάννης Μαθιουδάκης